Sosyal Bilimcilerin Bir İşlevi Var mıdır? 

Fen bilimciler aralarında sosyal bilimciler hakkında şöyle konuşurlar: Sahi arkadaşlar biz fen, matematik ve geomerti bilimcilerinin heri biri alanında bir icat yapıp, formül bulup, tekniğe uygulanacak kesin sonuçlar ortaya koyarız. Sağlık bilimciler, hekimler, eczacılar tıp ve farmakoloji alanında yeni tedavi teknikleri bulup uygularlar, yeni ilaç üretirler. Laf aramızda bu sosyal bilimciler çene çalmaktan, boş konuşmaktan, içleri boş kavram çözümlemeleri yapmaktan başka ne iş yaparlar? 

Sosyal bilimlerin gereksizliği sadece fen ve sağlık bilimcilerince dillendirilmez, “baltanın sapı sizden” deyimi gereği bazı sosyal bilimciler de yaptıkları için gereksizliğine inanarak aynı soruyu dillendirirler. Öykü o ya, adamın biri kavak fidanlarını kesiyormuş. Fidanlardan biri dile gelip, “bre vicdansız adam genç genç fidanları neden kesersin, deyince adam, “beni kınama, sizi, kesen sizden biri, baltanın sapı da kavaktan, der.

Sahi sosyal bilimciler ne iş yapar? Toplumdaki işlevleri, eğitim ve öğretimdeki misyonları nedir? Topluma iyi insan iyi yurttaş yetiştirmektir ki, bu görevin günümüzde ne anlama geldiği pek çok önemli sorundan öncelikli olarak çözülmesi gereken sorundur. Ancak gelin görüm ki, böyle önemli ve hayati bir görev ve işlevleri olan sosyal bilimciler bu sorunla uzaktan yakından ilişkilendirilmezler. Sosyal bilimci insanların ruhlarını biçimlendirir. Onların sosyal bireyler olmalarını sağlar, topluma uyum sağlamalarında rehberlik ederler. Toplumun önünü açıcı sosyal kuramlar ortaya koyarlar, Ülkenin bilim, din, felsefe, sanat, siyaset, hukuk ve ahlak alanlarıyla endüstri ve üretim politikalarını  belirleyici öğretiler ortaya koyarlar. Sosyal bilimciler işlevsizleştirilirse ülke skolastizm batağına saplanır. Mevcut teknoloji önce hantallaşır sonra da ülkenin sırtında yük haline gelir. Sosyal bilimcilerin görevi bireylerin, tahripkar değil, onarıcı, kötümser değil, iyimser, gelenekle değişimi çatıştırmayıp kaynaştırıcı, cehalet ve hodgamlık değil ilim ve irfan sahibi, devlet ve millet malının kendi emlakinin önüne koyan, milletinin menfaatini kendi çıkarlarını önünde tutan erdemli bireyler yetiştirmektir.

Sosyal bilimciler ülkemizde neden itibar görmez? Osmanlının son üç asırdır dillendirdiği hastalıklı anlayış olan batının metafiziğine (felsefe) değil de fiziğine, talip olmanın getirdiği itibarsızlaştırıcı Ağaoğlu Ahmet’a atfedilen “bu ülkenin felsefeciye değil demirciye (teknik eleman) ihtiyacı var”, yargısı ile bunun beslediği kompleks ile sosyal bilimciler toplumsal sorunlara çözüm önerileri, meselelere hal çareleri ortaya koyacaklarına sadece olayları ya alkışlıyorlar ya da kınıyorlar. Üniversitede sosyal bilimciler salt övgü ve kınama yapmaktan önce sorunların çözümüne odaklanmalıdır.

Bilimlerin genel olarak kullandıkları yöntem bakımından ayrışmalarının bir anlamı vardır ama ilmin bütüncül gaye ve hedefi olarak ortak bir öğretide anlam kazandıkları dikkatlerden kaçırılmamalıdır. Bu durumda yapılabilecek en makul şey; olgucu-atomcu bilim ürünleri ve verilerinin dikkate alınarak bütüncül bir varlık ve evren tasarımının gerçekleştirilmesi olacaktır. Çünkü her alanda, çalışma yapan iştiyak ve gayretin aynı bilgi ruhu olduğu gerçeğini ve evrenin birbirinden ayrı ve kopuk parçalar bütünü olmadığını, bunca farklılığa rağmen genel bir bütünlük arzettiği gerçeğini kavramak gerekir. Hans Reichenbach’ın da belirttiği gibi “Bu gayretlerimizin ilerisinde, bugünün bilgisinin umumi bir tasvirini yapmak, münferit parçaların rengârenk çokluğu içerisinde saklı bulunan birliği göstermek gayesi bulunmaktadır.” Hans Reichenbach.

Bilim adamı ile teknik eleman arasındaki ilmi itibar hiyerarşisini de gözetmek gerekir. Bilim üreten bilginlerle bu bilgiyi uygulayan teknik elemanlara gösterilen itibarı ve önemi de tersyüz etmeyelim. Kitlelerin İsyanı’nda Ortega Gasset, “bilgin, bilgiyi üreten, teknik eleman ise bilgiyi kullanandır. Genel cerrah değil, anatomi uzmanı önemsenmelidir. İlki bilgiyi üretiyor, ikincisi ise onu kullanıyor. Günümüz dünyasında üniversite hayat hakkında evrensel bir yaklaşım sunamıyorsa durum iç açıcı değildir. Üniversitelerimiz bilim adamı değil meslek erbabı kişiler yetiştiriyorlar. Sosyal ve ekonomik sistem üniversiteleri adeta buna zorluyor. Teknik elemanlar kültür insanlarından daha çok önemseniyor. Meslek erbabı bilim adamının önüne geçiriliyor.