İYOTUN VÜCUT SAĞINDAKİ ROLÜ

Sağlıklı büyüme ve gelişmede etkin rol oynayan iyot, tiroid hormonu üretilmesinde kilit rol oynar. Dışardan vücuda alınması gereken elementlerden biri olan iyot, vücudumuzda yaklaşık u oranında tirod bezinde bulunur ve tiroid bezinden salgılanan tiroid hormonunun yapımında kullanılır. Geriye kalanı ise meme bezi ve mide dokularındadır.

Kişinin ihtiyacı olan iyot miktarı; cinsiyet, yaş, gebelik ya da emziklilik dönemi gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir. Sağlıklı her bir bireyin günlük 150 mcg iyot tüketmesi gerekir. Fazla ya da az tüketimi beraberinde sağlık sorunlarını da getirir.

Ülkemizde, 1995 yılından itibaren iyot eksikliğinden kaynaklanan sağlık sorunlarını gidermek amacıyla sofra tuzları iyotlanarak tüketime sunulmaktadır. Bunun yanında ton balığı, mezgit gibi soğuk su ve derin denizlerde yaşayan balıklar iyot açısından oldukça zengindir.

Vücuda Yeterli Miktarda İyot Alınmadığı Zaman,

Tiroid bezinin büyümesi, hipotiroidi dediğimiz tiroid hormonunun vücutta olması gerekenden daha az miktarlarda üretilmesi gibi olumsuz sağlık sorunlarına yol açabilir. Meme, prostat, tiroid ve yumurtalık kanserine yakalanma riskini artırabilir. DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) verilerine göre dünyanın yaklaşık T’ü yetersiz iyot alımı nedeniyle farklı sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalıyor.

Erken dönemde kendini belli etmeyen iyot yetersizliği, ilerleyen dönemlerde hipotiroidi oluşumuna neden olarak; depresyon, unutkanlık, çocuklarda büyüme-gelişim ve zekada gerilik, kalp ve akciğer fonksiyonlarında bozukluk, kabızlık, hızlı kilo artışı, tırnak kırılması, saç dökülmesi ve deri kalınlaşması gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açıyor.

Özellikle İyot ihtiyacının Arttığı Dönemlerden Biri Olan Hamilelik Döneminde Yetersiz İyot Alımı,

Bebeklerde beyin hasarlarına ve zekâ geriliğine davetiye çıkartıyor. Bunun yanı sıra bebeklerin düşük ağırlıklı ya da ölü doğmasına, erken doğuma, düşüklere, guatr, şaşılık, felç gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açıyor. Bebek ölüm hızının artmasına neden oluyor.

Bilhassa anne karnındayken önemli miktarlarda iyot yetersizliğine maruz kalan bazı bebeklerde cücelik, okul çağı çocuklarında ise büyüme-gelişim geriliği meydana gelebiliyor. Yapılan birçok bilimsel çalışma ise iyot yetersizliği tedavisinin çocukların büyüme-gelişimlerini olumlu yönde etkilediğini gösteriyor.

Dolayısıyla anne karnındaki bebekler, 0-2 yaş arası çocuklar gebelik düşünen bayanlar ve emziren anneler iyot yetersizliğine karşı en hassas olan grup olarak karşımıza çıkıyor.

İyotlu Tuz Alımı Abartılıp Olması Gereken Miktardan Daha Fazla Tuz Tüketildiği Zaman,

Hipertansiyon, beyin, böbrek ve göz hasarları, kalp-damar hastalıklarına neden olabiliyor. Fazla iyot miktarı ise tiroid bezine baskı yaparak hipotiroidiye (tiroid hormonun daha az üretilmesine) neden oluyor. Sağlık için gerekli olan minerallerden biri olan iyot da her besinde olduğu gibi fazla tüketildiği zaman vücutta çeşitli hastalıklara yol açabiliyor.

Dolayısıyla sağlıklı yaşamanın sırrı, ölçüyü kaçırmadan dengeli bir şekilde beslenmeden geçiyor.

Sağlıklı ve Mutlu Günler Dilerim.

Diyetisyen Rümeysa Özkan.