BAĞIŞ VE YARDIMLARA VERGİSEL TEŞVİKLER

6 Şubat günü yaşanan, asrın felaketi diye nitelendirilen elim hadise, on ilimizde on binlerce canımızı etkileyerek yüreğimize ateş düşürdü. Resmi verilere göre kırk binin üzerinden insanımız hayatını kaybederken çok daha fazlası yaralandı, binlerce bina yıkıldı, insanlar evsiz, işsiz kaldı. Rabbim bir daha böyle bir musibeti bizlere yaşatmasın. Depremde hayatını kaybedenlere Allah’tan belagan ma bela rahmet yakınlarına başsağlığı, yaralılarımıza ise ankaribüzzaman şifa diliyorum.

Canımızı acıtan böylesi bir felakette toplum olarak bir bütün olabilmeyi başardığımıza inanıyorum. Deprem bölgelerine akın eden yardım ekipleri, ülkemizin dört bir yanından gönderilen gıda, giyecek, sağlık ürünleri, vatandaşlarımızdan vergi mükellefi kişi ve kurumlara kadar farklı organizasyonlar aracılığıyla yapılan bağış ve yardımlar, yaralarımızın sarılmasında ve ihtiyaç sahibi depremzedelerimizin fiziki ve psikolojik tedavisi açısından oldukça önemliydi.

Merak edilen konuların başında geldiği ve çokça sorulduğu için böylesi elim hadiselerde toplumdaki yardımlaşmanın artırılmasını teşviken vergi mevzuatımızda da bir takım kolaylıklar olduğunu ifade etmek isterim. Gelir ve Kurumlar vergisi mükelleflerince yapılacak bağış ve yardımları vergi mevzuatı yönünden kısaca izah etmeye çalışalım.

Vergiden Düşme Söz Konusu Değil

Özellikle sosyal medyada bir takım yanlış bilgileri hepimiz duyduk, okuduk. Yapılan bağış ve yardımların, hesaplanan gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilmesi kanunen mümkün değildir. Bağış ve yardımlar, yıllık olarak verilen gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinde kazanç bulunması halinde beyan edilen gelirden ve kurum kazancın indirilmekte ve bu indirimin üst sınırı kazanç ile sınırlı olduğundan, mükelleflerin kazançlarının bağış ve yardımlar sebebiyle zarara geçmesi de mümkün olmamaktadır.

Mükelleflerce yapılacak bağış ve yardımlar dönem içerisinde gider hesaplarına intikal ettirilmemeli, gelir ya da kurumlar vergisi beyannamesinde kanunun cevaz verdiği şekilde “beyan edilen gelir veya kurum kazancından” indirilmelidir. Yapılan bağış ve yardımların dönem içerisinde giderleştirilmesi halinde ise kanunen kabul edilmeyen gider olarak matraha ilave edilerek müsaade edildiği kadarının beyan edilen gelir veya kurum kazancından indirilmesi gerekmektedir.

AFAD’ a Yapılan Bağış ve Yardımlar

Gelir Vergisi Kanunu (GVK) 89/10. Maddesi uyarınca; “Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı” beyanname üzerinde bildirilecek gelirden indirilebilir. 03.02.2021 tarihli 3483 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı gereğince, bu tarihten itibaren AFAD Başkanlığı koordinasyonunda yürütülecek yardım kampanyaları kapsamında AFAD Başkanlığınca ilan edilen hesaplara yapılan nakdi bağışların tamamı ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince işletmelerinde kayıtlı ya da dışarıdan satın alarak ayni olarak bağışlanan ihtiyaç malzemelerinin bedelinin tamamı indirim konusu yapılabilecektir. Ayrıca, ayni olarak bağışlanan bu malzemelerin tesliminde KDV hesaplanmayacak ve ilgili mallar sebebiyle yüklenilen KDV’ler de indirim konusu yapılabilecektir.

Kızılay’ a Yapılan Bağış ve Yardımlar

Gelir Vergisi Kanunu (GVK) 89/11. Maddesi uyarınca; “İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine )ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı.” beyanname üzerinde bildirilecek gelirden indirilebilir. Kızılay’ a yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı beyanname üzerinde indirim konu yapılabilirken, indirim konusu yapılabilecek ayni bağış ve yardımlarda bir ayrım söz konusudur. Kızılay’ a “Gıda Bankacılığı” kapsamında “gıda, temizlik, giyecek ve yakacak” maddesi niteliğindeki ayni bağış ve yardımların tamamı beyanname üzerinde indirilebilirken, belirtilen malzemeler dışında örneğin kırtasiye, mobilya, elektronik cihaz vb. ayni bağış ve yardımların ise sadece “beyan edilen gelirin ya da kurum kazancının %5’i” kadarı indirilebilmektedir. Derneğin iktisadi işletmelerine yapılan bağış ve yardımların indirim konusu yapılması ise mümkün değildir.

Ayrıca, ayni olarak bağışlanan bu malzemelerin tesliminde KDV hesaplanmayacak ve ilgili mallar sebebiyle yüklenilen KDV’ler de indirim konusu yapılabilecektir.

Kamuya Yararlı Derneklere Yapılan Bağış ve Yardımlar

Gelir Vergisi Kanunu (GVK) 89/4. Maddesi uyarınca; “Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5'ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10'unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar.” beyanname üzerinde bildirilecek gelirden indirilebilir.

Yardım çalışmalarında bağış toplayan dernek ve vakıflara mükellefler tarafından yapılan ayni ve nakdi bağış ve yardımların “beyan edilecek gelir veya kurum kazancının %5’ine kadar” olan kısmının beyanname üzerinde indirilebilmesi için “ilgili derneğin kamuya yararlı dernek statüsünde olması vakfın ise vergi muafiyeti tanınmış vakıflar arasında yer alması” gerekmektedir.

Gıda Bankacılığı Kapsamında Yapılan Bağış ve Yardımlar

Gelir Vergisi Kanunu (GVK) 89/6. Maddesi uyarınca; “Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı.” beyanname üzerinde bildirilecek gelirden indirilebilir.

Bu kapsamda yapılacak bağış ve yardımın gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerini içermesi, bu kapsamda bağış kabul edecek derneğin kamuya yararlı olup olmamasının, vakfın ise vergi muafiyeti tanınıp tanınmadığının bir önemi olmaksızın sadece tüzüğünde veya senedinde “ihtiyacı bulunanlara bu kapsamda yardım yapabilmesine” ilişkin hükümlerin bulunması gerekmektedir. Ayrıca, bu kapsamdaki ihtiyaç malzemelerinin gıda bankacılığı kapsamındaki dernek veya vakfa doğrudan ve şartlı olarak yapılması gerekmekte olup ilgili yardım malzemelerinin ihtiyaç sahiplerine doğrudan bağışlanması veya farklı organizasyonlar aracılığıyla bağış ve yardım yapılması halinde beyan edilen gelir ve kurum kazancı üzerinden indirim konusu yapılması mümkün değildir.

Bununla birlikte; mükelleflerce yapılacak gıda, temizlik, giyecek ve yakacak malzemelerinin işletme stoklarında bulunması halinde bu malların maliyet bedeli GVK 40. Madde kapsamında dönem içerisinde giderleştirilebilmektedir. Giderleştirme işlemi, bağış ve yardım kapsamında düzenlenecek faturanın bir yandan gelir bir yandan gider olarak kaydedilmesi suretiyle yapılmalıdır.

Yaşadığımız bu zorlu süreçlerde, özellikle böylesi büyük afetlerde yapılacak bağış ve yardımların vergi mevzuatımızdaki karşılığını kısaca değerlendirmiş olduk.

Tekrar başımız sağ olsun.