Turgut Özal yapmıştı…

Korona virüs ile başlayan ve Rusya Ukrayna savaşı ile devam eden gıda krizi, tüm dünyayı etkisi altına almış durumda. Pandemi de üretimin durması stokların tükenmesine neden olmuş, pandemi sonrası üretilenlere olan talep de Türkiye de olduğunu gibi bütün dünya da gıda ürünlerinin fiyatlarının yükselmesine neden olmuştu.

Gıda statejik bir sektör. Ürettiğini başka ülkelere satmayacaksın. En azından olası bir pandemi dönemini tekrar yaşayacak olursak elimizde ürünümüz olmalı. Stoklarımız dolu olmalı. Sözde kendimize yeten bir ülkeyiz o zaman bunu kanıtlamamız gerekir. Stoklarımızı doldurduktan sonra satışa çıkarmalıyız.

Pandemiden ders çıkarmış olduğumuzu düşünüyorum. Tarım Bakanlığı çiftçinin elinde ürettiği ürünleri satın almalı, tüccarın önünü kesmeli ve yokluk dönemine saklamalı. Tabi o yıl için yetecek kadar ürünü piyasada bırakmalı. Döviz girecek diye önünü açtığımız gıda ürünleri ihracatı gıdaya muhtaç etmemeli… Dövizi her zaman bulunuz ama gıdayı bulamayız.

Pandeminin hemen ardından başlayan Rusya Ukrayna savaşı… Dünya’ya şunu öğretti. Dünyayı besleyen iki ülke var. Bunun biri Rusya diğeri Ukrayna… Bu iki ülkeye muhtaç kaldığımız gerçeğini de göz önüne alarak, ekim alanlarımızı genişletmemiz olası savaşlarda dünyanın gözünü diktiği ülkelerin başında gelmeliyiz. Tarım ülkesi Türkiye’nin tarımda dışa bağımlı kalmaması gerekir.

Gelelim son noktaya. Kimine göre fırsatçılık yapılıyor. Fiyatlar yükseltiliyor. Mutlaka doğruluğu var. Ürün yok talep çok, enerji, elaman gibi girdiler yükselmiş fiyatların yükselmemesi demek işlekmenin batması anlamına gelir. Fahiş fiyat artıranlara karşı da ciddi tedbir alınmalı. Ceza kesilmemeli. Hapis cezası da verilmemeli. Bunların üstesinden gelebilecek güce sahipler bu fahiş fiyat uygulayanlar. Bunların önüne tek fiyat ile çıkmak gerekir.

Örneğin okuduklarımızdan biliyorum. Başkabanlık ve Cumhurbaşkanlığı yapan Turgut Özal, böyle bir durumda sabit fiyat kanunu çıkarmış. Hiçbir şeyin fiyatını her bakkal ayrı ayrı belirlemez olmuş. Örneğin bir markanın şekeri bütün marketlerde aynı fiyat. Aracı, marketçi, kim kazanıyor sorununu akıllardan da çıkartan bir sistem.

Bu sistemin bugün hemen uygulanması gerekiyor. Üzerinde ne yazıyorsa o fiyattan satılacak. Zam geldi bunun üstünde satmak zorundayım diyemeyecek hiç kimse. Herkez üzerine düşeni yapar ve tek fiyat uygulamasına en azından belli ürünlerde geçilir ise bugün stokçulara da ağır darbeler vurulmuş olur. Bunu son uygulayan ülke Fransa oldu. Gıda ürünlerinde belli ürünlerde fiyatları sabit tuttu. Kimse üzerinde bir fiyata satış yapamıyor. Özal’ın bu uygulaması AB ülmesi uygularken biz neden uygulamıyoruz. Stokçuluğu yapanlar bizden birilerimi yoksa?