TRİKOTİLLOMANİ – SAÇ, KİRPİK, KAŞ YOLMA BOZUKLUĞU
Trikotillomani saç,kirpik,kaş bölgelerini tekrarlayan biçimde koparma/yolma davranışıdır. Kişi bunu genellikle iki durumda yapar. Otomatik yolma; dikkati başka bir yerdeyken, farkında olmadan eli saçlarına gider.
Odaklı yolma; kaygı, stres, gerginlik sırasında bilinçli olarak yapılır.
Beyinde bu döngüyü tetikleyen şey çoğunlukla dopamin ve serotonin dengesindeki hassasiyet, stres hormonlarında yükseliştir.
Bu bozukluğun temelinde hissedilen bir duygunun doğrudan ifade edilememesi yatar. Üzüntü kaygı stres korku sözcüklere dökülemeyen her duygu, beden üzerinden çıkış yolu aramaya başlar. Duygunun davranışa dönüşmüş hali saç yolma bozukluğudur.
Genellikle stresli zamanlarda farkında olmadan yapılan davranışlar bütünüdür. Bir çok kişi tarafından alışkanlık olarak bilinse de bu beynin stresle baş etme mekanizmasının karmaşık bir sonucudur. Korku halinde, kaygılı hissedildiğinde, boşluk hissinde rahatla ihtiyacı ile gelişen bir bozukluktur. İlk etapta kişide rahatlama hissi daha sonrasında ise suçluluk utanma ve yenileme olarak döngü devam eder.
Araştırmalar bu bozukluğun obsesif kompulsif spektrum içinde değerlendirildiğini gösteriyor. Yani beyin yapma komutunu verse de yap diyen dürtü daha baskın geliyor.
Kimi zaman stres kimi zaman boşluk duygusu kimi zaman sadece rahatlama isteği.. beyin o an için tek çözümün koparmak olduğuna ikna olmuştur.
Sıklıkla 10-13 yaşlarında başlar müdahale edilmezse yetişkinliğe kadar devam eder. Saç ve kaşlarda açılmaların başlaması ile kişi sosyal ortamdan çekilir. Özgüven problemleri başlar ve depresif duygulanım beslenmiş olur.
Tedavinin 3 temel taşı;
- Bilişsel davranışçı terapi desteği
- Duygu düzenleme çalışmaları
- Gerekirse ilaç desteği
En hassas nokta tedaviyi geciktirmeden ‘sıradan bir alışkanlık’ olarak görmeden erken müdahale ile sürece başlamak oldukça önemlidir.
