XYZ Kuşakları Üzerine Düşünceler (1)

05.07.2020 gecesi değerli öğrencim Ali Rıza Güneş XYZ Kuşakları Üzerinebirkaç arkadaşla Video Oturum’u ile bir ön-görüşmesi yapabilir miyiz, dedi. Ben de konu üzerinde ne yeterli bilgi ne de kafa yormuşluğum olmasa da bilgilenmek adına katılacağımı söyledim. Fakülteden bu işe ilgi duyan ve dijitalden anlayan Dr. Öğr. Üyesi Halit Çil Hocayı da Video Oturumu’na dahil ettik. Önce onlar konuştu, ben dinledim, benim pek katkım olmadı. Olayı, sorunu önemsediğim için daha sonra zihnimde kendimce çözümlemeye çalıştım.

Ali Rıza Bey önce sorunu özetle ortaya koydu. Daha önce aşina olmadığı bir yaşam biçimiyle karşı karşıya kalan günümüz insanının XYZ kuşakları diye üçe ayrıştırıldığından söz etti. Ben de X Kuşağının yaklaşık 1920 ile 1960 doğumlu olup günümüzdeki dijital çağı göremeyenler ya da dijital araçları kullanamayanlar olarak nitelendirdim. Bu grup ulaşım aracı olarak; eşek, beygir, at, öküz, aydınlatma aracı olarak; çıra, idare, fener, lüks ve elektrik ampulü, iletişim aracı olarak;, insan, telgraf, sabit telefon, mektup, öğretim aracı olarak yer minderi, rahle, sıra ve kara tahta, yayın aracı olarak daktilo, elektrikli daktilo ve bilgisayar kullananlar.

Y Kuşağı: 1960-2000 yılları arasında doğan ağır sanayi ürünleri yanında dijital ortama çocukları kanalıyla adapte olmaya çalışanların oluşturduğu grup.

Z Grubu teknolojiyle doğan ve dijitalle uyutulup büyütülen 5-10 yaşında kurgu filmler izleyen ebeveynlerince zararlı olduğu noktasında uyarıldıkları zaman bozulan ve bazen sert tepkiler veren çocuklar. Çünkü onların hayal ettiklerinden bir kısmı gerçekleştiğini gördükleri için Ali Rıza Beyin ifadesiyle Kars’a gidilemese de Mars’a gidileceğine olan inançları pekişmiştir. Örneğin Halit Hocanın hatırlattığı SpaceX, bugün (30 May 2020) yerel saat ile 15.22'de ABD'nin Florida eyaletinde bulunan Kennedy Uzay Merkezi'nden Crew Dragon isimli uzay aracını 2 astronot ile başarılı şekilde uzaya gönderdi. SpaceX, bu başarılı fırlatma ile uzaya ilk defa insanlı uçuş gerçekleştirirken, tarihte ilk kez özel bir şirket uzaya insan yollamış oldu.

Ali Rıza Bey: Z Grubu, ebeveynlerinin elindeki imkanları hangi bedeller karşılığında önüne getirildiğinden farkında olmadıklarından hayatı hep böyle yaşandığını sanıyorlar. Bu yeni yetmeler kendilerin anlayamayan ebeveynlerine karşı bir başkaldırı isteği duyuyorlar. Bu isyan duyguları denetim altına alınmazsa bunları tümüyle kaybedip geleceğimizi boşa çıkması sonucuyla karşılaşabiliriz. Bunlara sert ve aşağılayıcı çıkışlarla değil de teenni ile, yumuşak bir tutumla yaklaşmak gerekir. İsyan ruhunu Topçu gibi hakka, hakikate yönlendirilmesi gerekir.

Halit Çil: şablonu başkalarınca belirlenen oluşum ve sorunlara çözüm bulmaya çalışmanın kendisine pek sağlıklı bir tutum gibi gelmediğinden söz ederek Master öğretimi sırasında yaşadığı tecrübesine göre, daktilo, elektrikli daktilo ve bilgi sayar, bizim geleneksel yaşam biçimimizi tersyüz, dijital dönemin de bizim aşina olduğumuz hayatı altüst ettiğine vurgu yaptı.

Bizim, yani X grubunun öngörülen, ve ancak sıkı emek karşılığı elde edilen zorlu uğraşlardan sonra ulaşılan iyi yaşamak, cehaleti ve yoksulluğu kırıp ekonomiyi düzeltmek, etrafımızın elinden tutup kaldırmak, yakınlarımızın geleceği uğruna bazen kendimizi fedaya hazır hissetmek, vatana, millete hayırlı bir birey ve yurttaş olmak, ülkedeki sefalet manzaralarını kaldırmak, milleti müreffeh ve dünyada gelişmiş denilen uluslar arasına girdirmek bizim temel hedefimizdi.

Dijital ortamda yetişen Z kuşağının X Grubunun gaye ve hedefleriyle ilgileri yok gibi gözüküyor. Sanal alemin göz kamaştıran renkli ışıkları, dünyanın değil uzayın ve gezegenlerin sonsuzluğu içine dalarak bitimsiz bir keşif ve icatların esrarına kapılmış gözüküyorlar. 

Halit Hocanın “Bir eylem, bir yapı, bir hedef ve amaç ne kadar dijitalleşirse, o denli insanilikten uzaklaşır” ifadesinden hareketle son zamanlarda dijital ortamın ve sanal alemin gayrı insaniliğini gören insanımız moderiteye tepkisellikle, maziye yönelmekte, bir zamanların kurtulmak için büyük çabalar gösterdiğimiz, ahşap damlı kerpiç evler, makam aracımız, boz ve kara eşekler, gıdalarımızı kendimizin toza, toprağa çamura belenerek elde ettiğimiz unluk, bulgurluk, hazırlıklarını yaşadığımız ziraat toplumunu özler olduk.