Merhamet Gönül İnceliğidir

İnsanda bulunması gereken, insanı insan kılan en önemli erdemlerden biri hiç şüphesiz merhamettir. Yüce dinimiz İslâm, insanlara merhamette bulunmayı, acıma hissini, menfaatlerini sağlayıp zararlı şeylerden korumayı, acılarını dindirip gönüllerine sevinç ve huzur vermeyi ve onları sevmeyi öğretir.

İslâm Hak nurunun adıdır. Girdiği her gönlü, mekânı ve zamanı aydınlatan bir mânâ ve hidayet güneşidir. Yüce dinimiz bilhassa yetimlere, çocuklara, kadınlara, yaşlılara, emrimiz altındaki insanlara, hayvanlara merhamet ve şefkatle davranmayı ısrarla emreder.

Sevgili Peygamberimiz, önderimiz (s.a.v.) şöyle buyurur:

“Cenâb-ı Hak rahmetini yüz parçaya ayırdı; bunun doksan dokuzunu kendi katında tuttu, bir cüz’ünü de yeryüzüne indirdi. İşte bu bir cüz rahmet sebebiyle yaratıklar birbirine merhamet ederler. Hatta anne atın, süt emzirirken yavrusuna zarar vermemek için ayağını yukarı kaldırması bile, bu yüzde birlik rahmetin eseridir.” (Buhârî, Edeb, 19, Müslim, Tevbe, 17)                     

Mevlâna Hazretleri de bu hususta şu ikazlarda bulunur:

‘’Eğer sende basiret varsa, gönül kâbe’sini tavaf et! Topraktan yapılmış sandığın Kâbe’nin asıl mânâsı gönüldür… Şunu iyi bil ki sen, Allah’ın nazargâhı olan bir gönlü incitip kırarsan, Kâbe’ye yaya olarak da gitsen, kazandığın sevap, gönül kırmanın günahını telâfi edemez.’’

Gönüller Mevlâ’nın nazar kıldığı mübarek bir makamdır. Hadis-i şerifte şöyle buyrulmaktadır: ‘’Merhamet edenlere Rahmân olan Allah Teâlâ merhamet buyurur. Siz yeryüzündekilere merhamet edin ki gökyüzündekiler de size merhamet etsin.’’ (Tirmizî, Birr, 16)

Ahlâkın temeli merhamettir. Merhamet, kalp inceliği ve gönül yumuşaklığıdır. Yaratılan her canlıya karşı duyarlı olmaktır. İslâm, Allah’ın emirlerine sarılmak ve hürmet etmek, bütün mahlûkata şefkat ve merhamet göstermeyi ister. Merhamet, imanın ilk meyvesidir. Eşimize karşı anlayışlı ve güler yüzlü olmak, gönül alıcı bir çift söz söylemektir.

Merhamet, çocuklarımıza karşı affedici, hoşgörülü ve adil davranmaktır. Bir yetimin, bir öksüzün başını şefkatle okşamaktır. Yolda kalmışa, dara düşene yardımcı olmaktır. Aç ve açıkta olan bir yoksulla lokmamızı paylaşmaktır.

Rivâyete göre Hz. Musa(a.s.):

‘’-Ya Rabbi! Sen’i nerede arayayım?’’ diye niyazda bulunmuştu. Allah Teâlâ da ona:

‘’- Ben’i kalbi kırıkların yanında ara!’’buyurdu.(Ebû Nuaym, Hilye, II, 364) 

Hak dostlarından Ahmed er-Rufâî Hazretleri, hayvanlara karşı çok merhametli idi. Bir köpek, cüzzam hastalığına yakalanmıştı. Köpeği görenler, ondan tiksiniyor ve onu hiç kimse kapısına koymuyordu. Köpek, bu şekilde kapılardan kovula kovula, Seyyid Ahmed er-Rufâî Hazretleri’nin kapısına geldi. Dermansız ve yara-bere içindeydi.

Köpeğin bu hâlini gören Ahmed er-Rufâî, onu alıp şehrin dışında bir yere götürdü. Ona bir gölgelik yaptı. Köpeği orada tedâviye başladı. Temizledi, yarasına merhem sürüp karnını doyurdu. Kırk gün bu şekilde tedâvi gören köpek sıhhate kavuştu. Cüzzamdan eser kalmadı. Sonra köpeği güzelce yıkayıp şehre getirdi. Kendisine:

“–Efendim! Bu köpekle çok alâkadar oldunuz, acaba hikmeti nedir?” diye sordular. Onlara şu karşılığı verdi:

“–Kıyâmet günü Rabbimin bana, «Bu köpeğe niçin acımadın? Onu uğrattığım bu belâdan niçin kurtarmadın? Aynı belâya senin de düşebileceğin ihtimâlini niçin düşünmedin?» diye sormasından korktum.

Merhamet, anne babamızı yalnızlığa terk etmemek, onlara şefkat kanatlarımızı germektir. Merhamet, acımak, affetmek, bağışlamak şefkat, ilgi ve alâka göstermek demektir. Evlât sevgisi, ana babaya saygı, yaşlılara, yoksullara, hastalara, yetimlere, kimsesizlere yardım etme, hatta bitki ve hayvanlara karşı şefkatli olma gibi erdemlerin hepsi merhamet duygusunun bir tezahürüdür.

Sevgili Peygamberimiz bir hadislerinde: üç yetim yavrunun ihtiyaçlarını karşılayan kişinin, gecelerini ibadet, gündüzlerini oruçla geçiren ve her şeyini fedâ ederek gece gündüz Allah yolunda koşan kişi gibi sevap kazanacağını beyan etmiştir. (İbn-i Mâce, Edeb, 6)

Gönülden Muhabbetlerimle…