Şükrü Özbuğday

Fert ve millet hayatında zaman tanziminin önemi çok büyüktür. Zamanı değerlendirmenin en iyi yolu da bol bol okumaktır. İnsa¬na verilen ömür sermayesinin azlığı dikkate alındığında, haya¬tımızda değil bir günün veya bir saatin; bir saniyenin dahi çok iyi değerlendirilmesi gerekir. Şurası unutulmamalıdır ki, coğrafi ke¬şifler, rönesans ve reform hare-ketlerinden sonra, bugünkü Av¬rupa'yı ilim ve teknoloji zirvesine çıkaran önemli faktörlerden biri, Avrupalının zaman anlayışıdır.   Halbuki, Yüce Kitabımız Kur'an'ın ilk emrinin "Oku" di¬ye başlaması, devamında da kalemle yazmayı hatırlatması,( ) "Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?"( ) buyurması, boş durmamayı, bir iş bitince yenisine başlamayı emretme¬si...( ) önümüze nice engin ufuklar açmaktadır.   Sosyal, kültürel ve ekonomik yönden muasır bir millet olmak istiyorsak; okuyan, düşünen ve araştıran bir millet olmak zorun¬dayız. Kültürümüzün gelişmesi, düşünce ve duygularımızın geliş¬mesi; edebiyat, sanat, bilim ve teknikle ilgili eserleri okumakla kazanılır. Tarihin her devrinde, yeryüzünde yaşayan milletlerin karşılaştıkları problemlerin teme¬linde, eğitimsizliğin var olduğu gö¬rülür.   İnsanın öncelikle kendi kendi¬ne yeterli olması kendini tanıması, üretken ve verimli hale gelmesi ancak okuma ile gerçekleşebilir. Çiçeğin toprak ve su yoluyla bes¬lenmesi nasıl zaruri ise, toplumda mevcut olan gizli kabiliyetlerin ortaya çıkması ve gelişmesinde, okuma fiili, hayati önemi haiz¬dir.   Bir ülkenin gelişmişlik düzeyi göstergelerinin en önemlisi, fert başına düşen kağıt tüketimidir. Basılan ve okunan kitap miktarıdır. Çünkü insanlar okuyarak bilgi birikimi elde eder. Bu sebeple olaylara daha geniş perspektiften bakarak yorumlar ve sağlıklı değerlendirme imkânı bulurlar.   Sevginin, hoşgörünün, doğru¬nun, ahlâk ve faziletin yegâne kaynağı kitaptır. Ruhî ızdırapların ve pek çok dertlerin ilacı da ki¬taptır. Ünlü düşünür Montesquieu "Çeyrek saatlik bir okumanın gideremediği bir üzüntüm ol¬mamıştır" der.   Kitaplar, binlerce yıllık geçmi¬şin olaylarını bugünün gelişmeleri ile geleceğin yorumlarını bizlere ulaştıran vasıtalardır. Kitaplar, günlük hayatın bir parçası olduğu kadar, fertlerin ve milletlerin yaşayışını değiştiren, geliştiren ve yenileştiren hayat ik¬sirleridir. Kitaplar, istikbalimizin temi¬natı olan gençliğimizi, sigara, al¬kol, kumar, uyuşturucu ve benze¬ri, kötü alışkanlıklardan koruyan kalkandır. Kitaplar, zengin kültür ve me¬deniyetlerin kaynağı, bilgi hazi¬nelerinin ve yüce ideallerin anahtarıdır. Okul öncesi eğitimden başla¬yarak, üniversite sonuna kadar çocuklarımıza kitap sevgisi, oku¬ma ve düşünme zevkini kazan¬madan verdiğimiz diploma pek fazla bir şey ifade etmez. Bu şe¬kilde hayata atılan kişiden kitap okuması da beklenemez. Okuma alışkanlığı, alınan eği¬timle doğru orantılıdır. Yalan, fit¬ne, fesat, haksızlık, israf ve rüşvet gibi kötü duyguları yok edecek bir iksirdir okumak. Gençlerin sosyal uyumsuzluk¬larına, insani ve ahlâki değerlerin kaybolmasına ve nemelâzımcılığa karşı en iyi rehberdir okumak. Yoksulluk, işsizlik gibi hayat şartlarının ağırlığı karşısında, pasifize olma tehlikesi ile karşı kar¬şıya kalan gençliği, azim ve inanç yoluna kanalize edebilecek bir psikologdur okumak. Kişiye fikri ve ruhi sağlam bir karakter kazandırarak, insanlar arasındaki münasebetlerin, sevgi ve saygı ortamında gelişmesine yön verecek bir kılavuzdur oku¬mak. Kitap okumanın kişiye sağla¬yacağı faydalar, sayılamayacak kadar çoktur. Bunları özetlemek gerekirse şöyle diyebiliriz: Kitap okumak; kişiye hayat tecrübesi kazandırarak, sosyal yönden yaşadığı topluma uyum sağlamayı kolaylaştırır. Sağlıklı bir duygu ve düşünce ile olayların sentez ve analizini yapmayı öğreterek, eleştirme, karşılaştırma ve tartışma kabiliyetini geliştirir. Aynı dünyayı paylaşan millet¬ler ve insanlarla iyi diyalog kurma, insanları ve tabiatı sevme fikrini vererek, çeşitli konularda ortak hareket etmenin gerekliliğini öğ¬retir. Okuyucuda sevgiyle hoşgörü¬yü hakim kılarak, iyi duygu ve düşünceler uyandırır. Milli, ahlâkî ve insanî değer¬lere sahip olma, koruma ve ge¬liştirme fikri verir. Bilgi ve kültür birikimi sağlayarak, eğitim ve öğ¬retim yönünden özellikle öğren¬cileri destekleyici bir fonksiyon icra eder. Ana-babadan görme değil, düşünceden doğma bir fikirle inancın oluşmasına yardım ederek, okuyucunun önüne geniş ufuklar açar. Bütün felaketlerin anası olan cehalet düşmanı, okuma alışkan¬lığının kazanılması ile yenilebilir.( )   Dipnotlar: 1- Bkz. Alak Sûresi;Âyet: 1-5                            2- Bkz Zümer Sûresi:Âyet: 9                              3- Bkz. İnşirah Sûresi: Âyet: 7 4- Din Öğretimi Dergisi; Sayı: 39 (Mart-Nisan 1993)