Şükrü Özbuğday

 

           

Dinlerin özü olarak kabul edilen emir ve yasaklar, İslâm Dininde aşağıdaki beş hususun korunmasına yöneliktir.

1-Dini Koruma

2-Canı Koruma

3-Aklı Koruma

4-Nesli Koruma

5-Malı Koruma.

 

Yeryüzünde insan hayatı bu beş şey üzerine kurulmuştur. Onurlu bir hayat da ancak bunlarla mümkündür. Dolayısıyla bunları korumak, aynı zamanda insana saygı demektir.(1)

 

İnsanı insan yapan en önemli özelliklerin başında onun aklı ve fikri gelir. İnsan, dünya ve ahiret mutluluğunu bu vasıtayla kazanır. Onun için dinimiz, insan hayatı gibi aklı ve fikri korumak için bir takım tedbirler almıştır. Bunları şöyle özetleyebiliriz:

 

a) İslâm önce bâtıl inanışlara, hurafelere, insan zihnini körelten, zekâyı söndüren müneccimlik ve kehânet gibi temelsiz şeylere, cehâlete, taassuba karşı çıkmış, bu tür şeylerden aklı ve fikri korumuştur.

b) İslâm, aklı ve fikri devamlı veya geçici olarak faaliyetten alıkoyan, işlemez ve görevini yapamaz hale getiren, muhâkeme kabiliyetini körelten, zekâyı söndüren ve zihni uyuşturan her çeşit uyuşturucuyu yasaklamıştır. Afyon, kokain, eroin, esrar... haram kılınmıştır.

c) Yine İslâm, sarhoşluk veren bütün maddeleri ve alkollü içkileri yasaklamıştır.(2)

Bu tür içkileri yasaklama işi aşama aşama gerçekleştirilmiştir. Önce içkinin bazı faydaları bulunduğundan, ama zararının daha çok olduğundan bahsedilmiştir.(3) Sonra Müslümanların sarhoşken namaz kılmamaları istenmiştir.(4) Daha sonra içki şu âyetle kesin olarak yasaklanmıştır:

 

“Ey inananlar! İçki, kumar, putlar ve fal okları, şüphesiz şeytan işi pisliklerdir, bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz. Şeytan şüphesiz, içki ve kumar yüzünden aranıza düşmanlık ve kin sokmak ve sizi Allah’ı anmaktan, namazdan alıkoymak ister. Artık bunlardan vazgeçersiniz değil mi?”(5)

 

İslâm, böylece alışkanlık konusu olan hususlarda tedriciliğe riâyet edilmesi gerektiği hususuna dikkat çekmiştir. Yasaklamak veya emretmek işinin başarılı ve etkili olabilmesi için mutlaka belli bir hazırlık ve alıştırma safhasına ihtiyaç vardır.

 

Hadislerde de içki, bütün kötülüklerin anası (kaynağı) her çeşit şerrin anahtarı ve bütün günahların toplandığı şey olarak nitelendirilmiştir.(6) Ayrıca sarhoşluk veren her şeyin içki olduğu ve bütün içkilerin haram olduğu belirtilmiştir.(7) Çoğu sarhoşluk veren bir şeyin azının da haram olduğu açıklanmıştır.(8)

 

Alkollü içkiler, yalnız akla değil mala, cana, nesle ve dine de zararlıdır. İçki kullananlar, mallarını boşa harcamış olurlar. Alkol vücuda zarar verir ve onu çeşitli hastalıklara yakalanmaya müsâit hale getirir, sinir sistemini ve hazım cihazını tahrip eder. Alkolik anne ve babadan doğan çocuklar da bunun zararını görürler.

 

Uyuşturucu kullanmak sadece aklı ve fikri işlemez hale getirmekle kalmaz, insanın sinir sistemini, aklî dengesini ve beden sağlığını bozar. İnsanın kendisinde doğuştan var olan tabiî hasletleri ve güzellikleri yok eder.

 

Uyuşturucu bağımlıları, Allah’ın en büyük lütfu olan irâdelerini kullanamaz, kendilerine sahip olamaz, kâr ve zararını ayırt edemezler. Bu duruma düşen kimseler artık günahkâr olmaktan çok, insanlık haysiyetini yitirmiş, rûhen ve aklen hasta kimselerdir. Şu halde alkollü içkiler ve uyuşturucu maddeler, hem dini, hem canı, hem malı, hem aklı ve hem de nesli korumak maksadıyla haram kılınmıştır.

 

Dipnotlar:

1-Prof.Dr. Muhammed Ebû Zehra; Fıkıh Usûlü, Çev.Dr.Abdulkadir ŞENER, A.Ü.

     İlâhiyat Fakültesi Yayını, Ankara 1973, S. 358

2-Prof.Dr. Süleyman ULUDAĞ; İslâm’da Emir ve Yasakların Hikmeti, T.D.V. Yayını,     

    Ankara 1989, S. 144–146.

3-Bkz. Bakara, 219.

4-Bkz. Nisâ, 43.

5-Mâide 90,91.

6-Bkz. Aclûnî; Keşfu’l-Hafâ, C:1, S:382, Hadis No: 1225.

7-Bkz. Müslim; Eşribe, 7

8-Bkz.Tirmizi; Eşribe,3