Rümeysa Özkan

Doğduğu ilk günden itibaren hatta anne karnında büyüme ve gelişme gösteren çocuklar, ilk yaşından sonra bağımsızlık kazanmaya başlar. Hayatı boyunca beraberinde götüreceği yeme alışkanlıklarını edindiği bu dönemde hiç şüphesiz ailesinin, özellikle ebeveynlerin bunda katkısı oldukça büyüktür. Çocuklar ailesinin ya da kendisi ile fazla zaman geçiren bireylerin sevdikleri ve sevmedikleri besinleri taklit eder. Sağlıklı ve doğru beslenebilmeleri için tükettikleri besinlerde çeşitlilik sağlanması şarttır.

Çocuklara;

• Besinler üzerinden ödüllendirme ya da cezalandırma yöntemleri uygulamak
• TV karşısında, telefon ve tabletlerden açılan çizgi filmler, videolar eşliğinde yemek yemelerine izin vermek
• Besinleri yemeleri için ısrar etmek her ne kadar besinleri tüketmelerini sağlasa da yeme davranışları üzerinde olumsuz sonuçlara neden olur.

“Doydum.” kelimesini duyduktan ya da çocuğun doyduğunun ifade etmesinden sonra daha fazla besin tüketmesi için ısrar edilmemelidir. Unutulmamalıdır ki çocukların bu dönemde tükettiği besin miktarlarının her gün değişim göstermesi gayet normaldir.

Çocuklara belli saatlerde öğünlerini vermek yeme alışkanlıklarının düzene girmesine, doğru alışkanlıklar edinmesine yardımcı olur. Günde 1-2 öğün beslenen çocukların genellikle kahvaltı öğününde çok fazla besin tükettikleri gözlemlenir.

Çocuklar sürekli büyüme ve gelişme halinde olması, bazal metabolizma için harcanan enerji miktarını yüksektir. Fiziksel aktivitenin de yoğun olduğu bu dönemde vücutlarının ihtiyacı olan günlük enerji miktarı oldukça fazladır.

Enerji ihtiyacını karşılamak için tüketilen besinlerin, içeriklerinin dağılımları (karbonhidrat, protein ve yağ oranları) dengeli ve yeterli olmalıdır.

• Bu ihtiyacın büyük bir kısmını karbonhidratlardan sağlayan çocuklar, tüketim sınırı aştıklarında diş çürükleri ve iştahsızlık gibi olumsuzluklarla karşı karşıya kalırlar. Özellikle şeker oranı yüksek içeceklerin, çikolata, bisküvi, tatlı vb. yiyeceklerin ara öğünlerde tüketilmemesi gerekir.
• Yumurta, et, balık vb. protein kaynaklı besinlerin yeterli alımı; çocuğun kaslarının güçlenmesinde, yeni doku oluşumunda ve vücudun sağlıklı bir şekilde büyümesinde önemli rol oynar.
• Tüketilen yağ miktarının fazla olması kalp-damar hastalıkları gibi olumsuz sağlık sonuçlarına neden olabilmekte fakat yağda eriyen vitaminlerin vücutta kullanılmasında ve yağın sinir sisteminin çalışmasında oynadığı rolü sebebiyle vücut için gereken miktardan da az tüketilmemelidir.

BU DÖNEMDEKİ ÇOCUK İÇİN UYGUN MENÜ NASIL PLANLANMALI?

• 4 temel besin grubunda (et, yumurta, kurubaklagil – süt ve süt ürünleri – ekmek ve tahıl ürünleri – sebze ve meyveler) bulunan besinler dengeli bir şekilde her öğünde bulunmalıdır.
• Temel besin gruplarındaki;
• Et grubundan günde 2-3 porsiyon,
• Süt ve süt ürünlerinden günde 2 su bardağı süt/ayran ve 1 kibrit kutusu peynir/çökelek
• Sebze ve meyvelerden günde 4 porsiyon veya daha fazla
• Ekmek ve tahıl ürünlerinden günde 4 porsiyon tüketilmelidir.
• Tüketilen bu besinler vücudun enerji, karbonhidrat, protein, yağ, vitamin ve mineral gereksinimi karşılamalıdır.

Unutulmamalıdır ki yukarıda tüketilmesi tavsiye edilen porsiyon miktarları çocuğun yaşına, cinsiyetine, boyuna, kilosuna, fizyolojik durumuna, enerji ve besin öğesi ihtiyacına göre değişkenlik gösterir. En sağlıklı ve doğru bilgi için doktorunuzdan ve diyetisyeninizden yardım alınız.