Prof.Dr. Ali ACAR

Gebelik, bir kadının yaşadığı en önemli heyecan ve deneyimdir. Bu çok güzel, ama bir o kadar da zor deneyimi yaşayan anne adaylarının yardımına eşleri,  aileleri ve kadın doğum uzmanları koşuyor. Ve bu dönemde gerçekleştirilen düzenli takipler mutlu bir anne, sağlıklı bir bebek ve güvenli bir gelecek için büyük önem taşıyor. İşte bir kadın doğum doktorunun en mutlu olduğu an heyecanla bekleyen annenin kucağına çocuğunu aldığında yüzünde oluşan o mutluluk ifadesini gördüğü, annenin bebeğinin gözlerine o sevgi ile baktığı andır.

Unutmamamız gereken en önemli nokta gebelik bir hastalık değil, fizyolojik bir süreçtir. Gebeliğin takibi; esasında bir bayan gebe kalmayı plânladığı andan itibaren kadın doğum uzmanı ile görüşmeye başlamalıdır.

6-8. hafta:  

Öncelikle kanda yapılan β-HCG veya idrarda gebelik testlerinin pozitif oluşu ile gebelik tanısı konulur.

• Ultrason (tercihen vajen içinden) ( TransvaginalObstetrik ultrasonografi) 

• Kan grubu, Rh 

• Tam kan sayımı 

• Kan biyokimyası 

• TORCH taraması 

• Tam idrar tahlili, gerekirse idrar kültür- antibiyogramı 

• Servikovaginalsmear testi (PAP smear testi) 

• Kanama profili    

• Hepatit B, Hepatit C, AIDS taraması                                                                                                                                    

10-13.Hafta:

• Ense kalınlığı (NT) 

• I. Trimester tarama testi (İKİLİ TARAMA TESTİ)                                                                                                   

16-18.Hafta:

• Ultrason  (anomali taraması) 

• II. Trimester tarama testi (üçlü tarama tesi )

•  Amniyosentez (gerekirse)

22-24.Hafta: 

• Ultrason (anomali taraması)

 • Servikal kültür ve fresh testleri.

 24-28.Hafta:  

• Tam kan sayımı 

• Tam idrar tetkiki 

• 50 gram glikoz yükleme testi   

• 28. haftada İndirekt Coombs Testi (kan uyuşmazlığı  var ise) 6. vizit:

32.–38. Hafta:

• Ultrason (Obstetrikultrason)  (gerekirse biyofizik profil)

• NST (Non-Stres Test)

• Doppler ultrasonu (gerekirse) 

• Kan biyokimyası, Tam kan sayımı, Tam idrar tahlilleri, HbsAg, Anti Hbs, HCV, HIV, gerekirse TORCH testleri tetkikleri tekrarı

39-42. haftalar arası izlem:

• Ultrason (Obstetrik ultrason)  (gerekirse biyofizik profil) 

• NST  (38-40. haftalar arası haftada bir, 40.haftadan sonra 3 günde bir)

• Vajinal muayene (tuşe) 

• Doğum işaretleri konusunda gebe bilgilendirilir ve günü yaklaşan anne adayına doğumla ilgili detaylı bilgiler verilir.

Amniyosentez nedir?

Amniyosentez, anne karnından ince ve uzun bir iğne yardımıyla amniyon sıvısının alınması işlemidir. Amniyosentez işlemi genellikle 16-22. gebelik haftaları arasında riskli gebeliklerde yapılır. Tecrübeli ellerle yapıldığında oldukça ağrısız ve bebek için riskleri azdır.

Alınan amniyosentez mayisinde bebeğe ait dökülen canlı hücreler vardır. Bu hücreler; bebeğin idrar kanallarından dökülen hücreler, ağız, yutak, yemek borusu ve mide sıvısından gelen hücreler ile cilt hücrelerini içermektedir.

Amniyosentez işlemi sonrası elde edilen hücreler özel bir kültür ortamında 18-20 gün içinde bekletilerek üretilir. Üretilen hücreler belli bir safhada toplanılarak kromozomları ayrıştırılır ve mikroskop altında görüntülenerek kromozomlar analiz edilir. (Kromozom analizi)

Kromozom analizinde görüntülenen hücreler direkt bebeğe ait olduğu için bebeğin kromozom yayılımını gösterir. Bu şekilde bebeğe ait kromozomlarda olan problemler rahatlıkla görülebilir ve aynı zamanda  cinsiyet kromozomlarının incelenmesiyle bebeğin cinsiyeti de ortaya çıkar. (fakat ülkemizde cinsiyet analizi için yapmak yasal değildir.)

 Hangi anne adaylarına amniyosentez önerilebilir:

1. 35 yaş ve daha üstü anne adayları

 2. Daha önce kromozom anomalili olan bir bebek doğurmuş olmak.

3. Anne ya da baba adayında dengeli translokasyon taşıyıcılığı ya da diğer yapısal kromozom kusurlarının olduğunun bilinmesi.

4. Yakın akrabalardan birinde kromozom anomalisi (Down sendromu gibi) varlığı.

5. Anne ve babada kalıtsal hastalıklar:

7. İkili test, üçlü test veya dörtlü test gibi tarama testlerinden birinde riskin yüksek çıkması

8. Rutin ya da ayrıntılı ultrasonda bebekte anomali saptanması

9. Anne adayının daha önce anomalili bebek doğurmuş olması

10. X kromozomuna bağlı kalıtsal hastalık riski olanlarda bebeğin cinsiyetinin belirlenmesi

11. Tekrarlayan düşükler.

Amniyosentez  tanı amaçlı  olarak  genellikle 16. haftadan itibaren   uygulanır. Çoğul gebeliklerde uygulanması mümkündür.