Nihat BAŞBUĞU

Duygu içinde bulunduğumuz ortam, ruh hali veya diğer insanlarla ilişkilerimiz veya çevremizde gerçekleşen olaylar sonucunda kendiliğinden gerçekleşen oldukça güçlü hislerdir.

Çocuklar da bizler de birçok duygu yaşarız: Sevinç, kıskançlık, üzüntü, korku, öfke, özlem, acı, umut, umutsuzluk, cesaret, endişe, kaygı vb.

Duyguları bizler kolayca fark edebiliriz:

İnsanın biyolojik-fizyolojik yapısında değişiklikler olur: Kalp atış hızı, solunum ve hormon salgılarında değişiklikler olur. Utanan bir çocuk, yüzünün kızardığını ve sırtından terler geldiğini hisseder.

Hareket ve davranışlardan hissedebiliriz: Bakışlar, yüz ifadeleri, bak, ileri geri yürüme, içine kapanma veya saldırgan davranışlarından fark edebiliriz.

Dilin kullanılmasından hissedebiliriz: “Öğretmenimden nefret ediyorum” “Sınavdan korkuyorum” gibi sözlerden ne hissettiğini anlayabiliriz.

Bazı duygularımız harekete geçirici özelliğe sahiptir. Örneğin çocuğumuzun dersleri konusunda biraz kaygılanmak, ders çalışma konusunda ona yardım etmek için bizi harekete geçirebilir. Kendimizi yalnız hissettiğimizde arkadaşlık kurma isteğimiz artabilir.

Unutmamamız gereken noktalar:

1.Bütün duygular normaldir.

2.Duyguları ifade etmek her zaman uygundur.

3.Duyguların değil, davranışların kontrol edilmesini öğrenmek önemlidir.

4.Olumsuz duyguları temele alarak davranmak uygun değildir.

Duyguların İfade Edilmesi:

Duygusal gelişimde çocukların kendi duygularıyla en uygun bir biçimde baş edebilmeleri, öncelikle duygularının farkına varmalarına ve bunları adlandırabilmelerine bağlıdır.

Ana babaların sıklıkla yaptığı davranışlardan biri, çocuğun duygusunu reddetmesidir. “Bunda üzülecek ne var. Korkmana gerek yok. Neden kızdığını anlamıyorum. Çok ayıp, kardeşler kıskanılmaz.” Halbuki çocuğun ana babası tarafından anlaşıldığını hissetmesinde, duyguların kabul edilmesi oldukça önemlidir.

Bunun yerine, çocuklar duygularını tam olarak tanımlamalı ve duyguları hakkında konuşmaya teşvik edilmelidir. Bilmemiz gereken bir başka nokta, çocuklar aynı anda birden fazla duyguya sahip olabilir. Bazı duygular güzeldir, bazıları değildir; fakat hepsi gerçektir.