Nihat BAŞBUĞU

Çocuklar sıfır iki yaş arasındayken dünyadaki her şeyin kendisine ait olduğu düşüncesi yaygındır. İki yaşından itibaren dil gelişimiyle paralel biçimde, kendisine ait olan ve olmayan şeylerin sınırlarını belirlemeye çalışırlar. Beğendikleri her şeyin kendilerinin olmasını isterler. 4-5 yaşlarına geldiklerinde başkalarına ait eşyaları almanın yanlış olduğu konusundan az çok haberdar olmaları gerekir.

Çocuğun kendisine ait olmayan şeyleri almaması gerektiğini öğrenmesi için mülkiyet kavramının erken yaşlardan itibaren verilmemsi gerekir. Bunun edinilmesinde en önemli rol modelleri çocuğun annesi ve babası ile yakın çevresindeki yetişkinlerdir.

Örneğin, anne ve babaların, kendilerine ait olmayan bir şeyi kullanmadan önce izin istemeleri ve benzer biçimde çocuğa ait bir eşyayı kullanmadan önce de çocuktan izin isteyerek kullanmaları, ödünç almaları ya da paylaşmaları çocuğun mülkiyet kavramını öğrenmesine yardımcı olacaktır. Kardeşler arasında da kendilerine ait eşyalar izin alınarak kullanılmalıdır.

Anne babalar çocuklarla yaptıkları sohbetlere arada bir başkalarına ait eşyaların neden alınmaması gerektiği konusunu ayırabilir.

Başkalarına ait eşyaları almanın temelinde yatan nedenleri de bilmek önemlidir. Kimi çocuklar anne babasının dikkatini çekmek amacıyla başlayabilir; kimi çocuklar ise bu davranışları fark edilmedikleri için sürdürebilir, kimi çocuklar ise aldıkları şeyden yoksun oldukları için bu davranışı sürdürebilirler.

Çocuğunun, kendisine ait olmayan bir eşyayı izinsiz aldığını fark eden anne babalar bu durumu nasıl karşılamalı ve bu durumda ne yapmalıyız?

*Öncelikle soğukkanlılığınızı koruyun.

*Eşya hemen geri verilmeli

*Davranışın olumsuz sonucunu yaşatın

*Ana babanın eşyasını izinsiz aldığında da aynı yöntemi uygulayın.

*Geçmişi hatırlatmayın, nedensiz yere sorgulamayın.

*İstendik davranışlarını takdir edin.

*Çocuğa değil davranışa odaklanın.                  

Kıskançlık ve imrenme de yaşamın her döneminde görülebilecek duygulardandır. Kıskançlık genellikle yakın ilişkilerde ortaya çıkan bir duygudur. Çocuğun anne baba, öğretmen gibi kendisi için önemli bir kişiyle olan ilişkisini kaybetmekten korkması veya bu kişiyi kaybetmek istememesi sonucunda ortaya çıkar. İmrenme ise bir diğerinin sahip olduğu şeylere, özelliklere ve başarılara sahip olamama durumunda yaşanır. Kıskançlık ve imrenme normal duygulardır. Çocukların kendilerine ve ilişkilerine –anne babalarının sevgisine- olan güvenleri arttıkça kıskanma ve imrenme duygularında azalma olacaktır.

 Kardeş kıskançlığı konusunda anne babalar ne yapmalıdır?

*Kıskançlığa olağan bir şekilde yaklaşın

*Çocuğa duygularını ifade etmesi için izin verin

*Çocuğunuza kızmadığınızı gösterin

*Çocuklar arasında ayrım yapmayın

*Çocuklar arasında karşılaştırma yapmayın

*Kardeşler arasında işbirliğini artırmaya çalışın