- Makaleyi Paylaş
- Facebook'ta Paylaş
- Twitter'da Paylaş
- 23 Şubat 2017, Perşembe 7:26
- 1652 kez okundu
Allah’a hamd, Hz. Muhammed (sav)’e salât ederim.
İnsan, en güzel biçimde yaratılmış, akılla donatılmış olup, en şerefli varlık durumundadır. Bu şerefi nedeniyledir ki, kâinattaki her şey onun için, onun hizmetine ve emrine verilmek üzere var edilmiştir.
Yere göğe sığmayan Allah’ı gönlüne konuk edebilecek kadar şerefli kılınan varlık...
En güzel biçimde yaratılan ve yeryüzünün yönetim yetkisi kendisine verilen sidre’tül münteha yolcusu...
Seni anlatmak ne mümkün...
Sen Allah’ın seni anlattığı gibisin:
“ Andolsun biz insanoğluna şan, şeref ve nimetler verdik; onları karada ve denizde taşıdık, kendilerine güzel güzel rızıklar verdik ve onları yarattıklarımızın çoğundan üstün kıldık.”(1)
Tefsir:
"Şan, şeref ve nimetler" diye çevirdiğimiz kerem kavramı, İslâmî literatürde hem Allah'ın insanlara şeref, soyluluk, üstünlük gibi manevî meziyetler bahşetmesini hem de mal-mülk vermesini ifade eder. Böylece âyet İnsanı dünyada Allah'ın lütfuna en çok mazhar olmuş, en seçkin, en değerli varlık olarak göstermektedir. Tefsirlerde insana seçkinlik kazandıran özellikler akıl, zekâ, temyiz, düşünme, yazma gibi melekelerden başlayarak çeşitli psikolojik ve fizyolojik özelliklere, estetik zevklere, ahlâkî yatkınlıklara, canlı ve cansız varlıklar üzerinde tasarruf yetkisine, ekonomik faaliyetlerde bulunma özelliğine, şehirler ve uygarlıklar kurma kabiliyetine kadar birçok meziyete sahip olmasıyla açıklanmaktadır.
Eski tefsirlerde insan mı melek mi daha üstün diye bir tartışmaya girilmişse de (2) İbn Âşûr'un belirttiği gibi(3) burada böyle bir mukayese söz konusu olmayıp insanın bazı varlıktan çeşitli şekillerde kendi hizmetinde kullanması, onlardan yararlanması kastedilmiştir.
Fahreddin er-Râzî, dönemindeki felsefe ve psikoloji birikiminden de yararlanarak insanın asıl şerefini ve diğer yaratılmışlar karşısındaki üstünlüğünü, "eşyanın gerçeklerini aslına uygun olarak kavrama yeteneği olan akıl gücü"yle açıklar. Çünkü "Mârifetullahın aydınlığı akla doğar; akıl yeteneği, madde ve mâna (halk ve emir) âleminin sırlarına ulaşan, sahip olduğu bilgi sayesinde Allah'ın ruhlar ve cisimler âleminde yarattığı varlık türlerini kuşatan güçtür... Böyle olunca insan varlığı, bu âlemdeki bütün varlıkların en değerlisidir... (4)
Burada özellikle insanın taşıma araçları kullanmasına dikkat çekilmiştir. İnsanın hayvanları bu maksatla değerlendirmesi yanında, ayrıca bunun İçin gemi vb. araçlar yapması anlamlıdır. Çünkü başka hiçbir varlıkta böyle özellikler yoktur. "Bütün bunlar, dünyamızda insanoğlunun, kendisine uyulup itaat edilen mutlak başkan ve yönetici, diğer varlıkların da onun buyruğu altındaki tabileri olduğunu gösterir"(5)
Kur'an genellikle insanların hemen her gün yaşadıkları ya da çevrelerinde sürüp gittiği için farkına varamadıkları, fakat aslında son derece anlamlı olayların ibret verici yönlerine dikkat çekerek burada tecelli eden ilâhî güç ve hikmetin açık seçik kanıtlarını görmelerini ister. İnsanların taşıma araçları kullanarak ticaret vb konulardaki amaçlarını daha kolay ve verimli bir şekilde gerçekleştirmeleri Allah'ın bir lütfudur. Allah'ın "değerli kıldığı" insanoğlunun, bugün taşımacılıkta, uzayın derinliklerine kadar uzanan ulaşım ve iletişim araçları icat edip kullanmada geldiği nokta, Kur'ân-ı Kerîm'in neden özellikle bu konuyu anılmaya ve ibret alınmaya değer gördüğünü de açıklamaktadır. Ayette bunun hemen ardından "kendilerine güzel güzel rızıklar verdik" buyurulmaktadır. Rızık, insanın yararlandığı her türlü imkânı kuşatan geniş kapsamlı bir kavramdır. "Güzel güzel rızıklar"dan maksat, hem helâl hem de hoşa giden rızıklardır. Burada insanın, ihtiyaç duyduğu şeylerin helâlini araması yanında sağlık yönünden daha kaliteli, daha temiz, estetik yönden daha güzel olmasına özen göstermesi gerektiğine de işaret vardır. (6)
Dipnotlar:
(1) İsra 17/70 Kuran Yolu 3/503-
(2) bk. Râzî, XXI, 16 -Kuran Yolu 3/504
(3) XV. 166 -Kuran Yolu 3/504
(4) XXI, 12 -Kuran Yolu 3/504
(5) Râzî, XXI, 15 -Kuran Yolu 3/504
(6) Prof. Dr. Hayrettin Karaman, Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı, Prof. Dr. İbrahim Kafi Dönmez, Prof. Dr. Sadrettin Gümüş, Kur’an Yolu: III/503-504
MAKALEYE YORUM YAZIN

-
05.12.2019 Şeb’i Arûs ve Vefâ Vakti
-
21.11.2019 Söz ve Hakikati (1)
-
24.10.2019 Ağla Oğlum Ağla…
-
29.08.2019 Namaz ve Ehemmiyeti
-
22.08.2019 Fitneye Karşı Uyanık Olmak
-
01.08.2019 Mukaddes Hacc Yolculuğu
-
11.07.2019 15 Temmuz Darbe Girişimi ve Milletin Zaferi
-
20.06.2019 Çocuklarımız ve Din Eğitimi-1
-
30.05.2019 Ramazân-ı Şerîf Bayramı
-
09.05.2019 Ramazân-ı Şerîf’in Bereketinden
-
11.04.2019 Ramazan Ayında Somut Bir Plânlama Örneği
-
28.03.2019 3.İlçe Müftüleri Çalıştayı
-
14.03.2019 Üç Aylar
-
07.02.2019 Baki Kalan Bu Kubbede (1)
-
24.01.2019 Hayatı Anlamlı Kılabilmek(2)
-
10.01.2019 Hayatı anlamlı kılabilmek (1)
-
27.12.2018 Yeni-Eski Yıl’lar ve An’layış’lar…
-
29.11.2018 Hz. Pîr Mevlâna Celâleddin-i Rumî
-
15.11.2018 Hz. Muhammed (s.a.v.)’in Velâdeti
-
31.10.2018 Gıda- Nimet- İsrâf
-
04.10.2018 Câmîi ve Hademe-i Hayrât
-
27.09.2018 Eğitim-Öğretim (2)
-
21.09.2018 Eğitim-Öğretim (1)
-
30.08.2018 Muharrem – Âşûre (1)
-
16.08.2018 Kurban İbâdeti
-
26.07.2018 Hacc (Mukaddes Beldeye Yolculuk (2)
-
19.07.2018 Hacc (Mukaddes Beldeye Yolculuk (1)
-
05.07.2018 15 Temmuz Darbe girişimi ve Milletin Zaferi
-
28.06.2018 Yaz Kur’an Kursu Fırsatı
-
07.06.2018 Leyle-i Kadr’e Kavuşurken…
-
24.05.2018 Ramazân-ı Şerifte Oruç ve İsraf’a Duyarlılık
-
17.05.2018 Ramazân-ı Şerif ve Kur’an Mukabelesi
-
03.05.2018 Ramazân-ı Şerîfi İstikbâl
-
26.04.2018 Adım adım Leyle-i Berât’a (2)
-
19.04.2018 Adım adım Leyle-i Berât’a (1)
-
12.04.2018 Leyle-i Miraç Heyecanı (2)
-
05.04.2018 Leyle-i Miraç Heyecanı (1)
-
22.03.2018 4. Uluslararası İyilik Ödülleri
-
15.03.2018 Çanakkale; Millî Ruh, Şuur, Şehâdet (2)
-
08.03.2018 Çanakkale; Millî Ruh, Şuur, Şehâdet (1)
-
22.02.2018 Millet Olma Şuuru
-
25.01.2018 Tedbir Almak
-
11.01.2018 Kan Bağışında Bulunmak
-
04.01.2018 Yeni Bir Yıl’a (Milâdî) Girerken…
-
28.12.2017 Yeni-Eski Yıl’lar ve An’layış’lar…
-
21.12.2017 Fitne ve Zararları (1)
-
14.12.2017 Hz. MEVLÂNA’YI ANMA TÖRENLERİ (2)
-
30.11.2017 Hz. MEVLÂNA’YI ANMA TÖRENLERİ (1)
-
23.11.2017 MEVLİD KANDİLİ (Mevlid-i Nebi)
-
19.10.2017 Eğitim-Öğretim (1)
-
19.10.2017 Eğitim-Öğretim (1)
-
05.10.2017 Cami, Şehir ve Medeniyet
-
28.09.2017 Muharrem-Hicret-Aşure (2)
-
14.09.2017 Muharrem-Hicret-Aşure (1)
-
24.08.2017 Zi?l-Hicce?nin İlk On Gecesi
-
17.08.2017 Hacc (Dünya?nın kalbine yolculuk)-2
-
11.08.2017 Hacc (Dünya?nın kalbine yolculuk)-1
-
28.07.2017 Hayatı Anlamak, Anlamlandırmak
-
06.07.2017 Hayat?a Yeniden Başlamak (1)
-
29.06.2017 Kültür-Değer-Medeniyet İlişkisi (3)
-
14.06.2017 Ramazan-ı Şerif?in İncisi Kadir Gecesi
-
08.06.2017 Kur?an Ay?ında Kur?an?la Buluşalım...
-
08.06.2017 Kur?an Ay?ında Kur?an?la Buluşalım...
-
01.06.2017 Bu Ramazan her Zaman
-
25.05.2017 Rahmet Ayı Ramazân-ı Şerif
-
18.05.2017 Başkan Görmez?in Konya Proğramı
-
11.05.2017 Kültür-Değer-Medeniyet İlişkisi (2)
-
04.05.2017 Kültür-Değer-Medeniyet İlişkisi (1)
-
20.04.2017 Hz Muhammed (sav) ve Güven Toplumu
-
23.03.2017 Çanakkale Harbi (2)
-
16.03.2017 Çanakkale Harbi-1
-
09.03.2017 Çanakkale Harbi (1)
-
02.03.2017 2. İlçe Müftüleri Çalıştayı?ndan Notlar
-
16.02.2017 Âdem, Benî Âdem, Âdem Oğulları ?(5)
-
09.02.2017 Âdem, Benî Âdem, Âdem Oğulları ?(4)
-
02.02.2017 Âdem, Benî Âdem, Âdem Oğulları ?(3)
-
26.01.2017 Âdem, Benî Âdem, Âdem Oğulları ?(2)
-
19.01.2017 Âdem, Benî Âdem, Âdem Oğulları ?(1)
-
12.01.2017 Hesaplaşma adına kavga etmeyelim!
-
05.01.2017 AKSEKİ, Ahmet Hamdi (1887-1951 )
-
29.12.2016 İSTİKAMET
-
22.12.2016 HAYATIN EN MÜHİM İŞİ
-
08.12.2016 Hidayet Üzere Yaşamak (7)
-
01.12.2016 Hidayet Üzere Yaşamak (6)
-
17.11.2016 Hidayet Üzere Yaşamak (5)
-
10.11.2016 Hidayet Üzere Yaşamak (4)
-
03.11.2016 Hidayet Üzere Yaşamak-3
-
14.10.2016 Hidâyet Üzere Yaşamak (2)
-
06.10.2016 Hidâyet Üzere Yaşamak (1)
-
29.09.2016 HİCRET-AŞÛRE
-
22.09.2016 İNSAN ve NAMAZ
-
08.09.2016 Kurban İbadeti
-
31.08.2016 Zilhicce?nin İlk On Günü
-
18.08.2016 Hacc Mukaddes Beldeye Yolculuk (2)
-
11.08.2016 ?Hacc? Mukaddes Beldeye Yolculuk (1)
-
04.08.2016 ?Fitne?ye karşı uyanık olmak
-
28.07.2016 ÇOCUKLARIMIZ VE DİN EĞİTİMİ. (2)
-
21.07.2016 ÇOCUKLARIMIZ VE DİN EĞİTİMİ (1)
-
14.07.2016 Din-Dindarlık üzerine
-
30.06.2016 RAMAZAN BAYRAMI
-
23.06.2016 RAMAZAN-I ŞERİFİN İNCİSİ KADİR GECESİ
-
09.06.2016 Ramazan Orucu ve kavramlar
-
02.06.2016 Ramazân-ı Şerîf?e Hazırlık (2)
-
26.05.2016 RAMAZÂN-I ŞERÎF?E HAZIRLIK (1)
-
19.05.2016 BERAT KANDİLİ
-
12.05.2016 DİN VE DİNE OLAN İHTİYAÇ
-
05.05.2016 Din, Dini öğrenip Yaşamak
-
28.04.2016 Dini Yaşantının Dayanağı
-
21.04.2016 Dini Öğrenip Yaşamak
-
14.04.2016 Kutlu Doğum Haftası (2)
-
07.04.2016 KUTLU DOĞUM HAFTASI (1)
-
31.03.2016 İslâm dini birlik ve kardeşlik
-
24.03.2016 İl Halk Kütüphanesi (1)
-
17.03.2016 Çanakkale Harbi (2)
-
10.03.2016 Çanakkale Harbi (1)
-
03.03.2016 Hakk bilgisine olan ihtiyaç
-
25.02.2016 Hakk-Bâtıl bilinmelidir ki?
-
18.02.2016 Hakk?a Meyletmek?
-
11.02.2016 Hakk-Bâtıl bilinmelidir ki? (4)
-
04.02.2016 Hakk-Bâtıl bilinmelidir ki?(3)
-
28.01.2016 Hakk-Bâtıl bilinmelidir ki?(2)
-
21.01.2016 Hakk-Bâtıl bilinmelidir ki? (1)
-
14.01.2016 Hz. Mevlâna?nın Tahkik Yolu
-
07.01.2016 İnsan ve temsil kabiliyeti (1)
-
31.12.2015 Kültürel Yozlaşma ve Yılbaşı Kutlaması (!)
-
24.12.2015 Kültürel Değerler ve Yozlaşma (1)
-
17.12.2015 MEVLİD KANDİLİ Kutlu Gece
-
10.12.2015 Kültür-Değer-Medeniyet ilişkisi (3)
-
03.12.2015 Kültür-Değer-Medeniyet ilişkisi (2)
-
26.11.2015 Kültür-Değer-Medeniyet ilişkisi (1)
-
30.11.-0001 Ulvî gayelere yelken açmak (3)
-
05.11.2015 Ulvî gayelere yelken açmak?(2)
-
29.10.2015 Ulvî gayelere yelken açmak
-
22.10.2015 Örnek Olmak
-
15.10.2015 Hesaplaşma adına kavga etmeyelim!
-
01.10.2015 HAYATIN EN MÜHİM İŞİ
-
17.09.2015 ZİLHİCCE?NİN İLK ON GÜNÜ
-
10.09.2015 HACC İÇİN YOLCULUK-2
-
03.09.2015 ??Hacc?? için Yolculuk-1
-
27.08.2015 İNSAN