Ali AKPINAR

Beyhakî’nin belirttiğine göre, yine o şöyle demiştir: Dünya bütünüyle cehalet ve ölümdür, ilim hariç. İlim de bütünüyle mazerettir, kendisiyle amel edilmesi hariç. Amel de bütünüyle boştur, ihlâsla olması müstesna. Sonuç ihlâsla bitmedikçe, İhlâs da büyük bir tehlike ile karşı karşıyadır.(Beyhakî, el-Câmi’ li-Şuabi’l-İmân, IX, 180, Hadis No: 6554; Muhammed Nasuruddîn el-Elbânî, Silsiletü’l-Ehâdîsi’z-Zaîfe ve’l-Mevdûa, Riyad, 1992, I, 173-

Zünnûn u Mısrî de aynı bağlamda şöyle demiştir: İnsanlar, bütünüyle ölüdür, âlimler müstesna. Âlimler bütünüyle uykudadır, ilmi ile âmil olanlar hariç. Âmiller de aldanmıştır, ihlâslılar hariç. İhlâslılar ise büyük bir tehlike ile karşı karşıyadır. Nitekim Yüce Allah şöyle buyurmuştur: Allah bu sözü doğruları doğruluklarıyla sorumlu kılmak için aldı.(Ahzâb, 8)

Evet, Yüce Allah, onların sadakatlerini sorgulayacaktır. ( Beyhakî, IX, 181)

Bu sözün hadis olup olmaması bir tarafa, biz bu yazımızda bu sözün anlamı üzerinde durmak istiyoruz. Bir kere bu söz, hikmetli ve kapsamlı bir sözdür. Bu sözde tüm insanlığın kurtuluş reçeteleri sıralanmıştır.

Bu söz, bizim geleneğimizde, ilk mekteplerdeki çocuklarımıza ezberletilen bir cümledir. (Bu sözün bir benzeri Arapça öğrenmek isteyenlerin ilk okuduğu kitap olan Avâmil cümlesinde geçmektedir)

Böylece kültürümüzde bizim çocuklarımız, bu hikmetli sözle hayata merhaba demekte idiler.

Burada sayılan maddelerin başında ilim sahibi olmak gerekir. Zira bizim dinimiz Oku emriyle başlamış bir dindir. Ancak ilim de kurtulmak için tek başına yeterli değildir. Önemli olan ilmin eyleme dönüşmesidir.

Ne var ki, ilmin gereğini yapmak da yeterli değildir. Önemli olan onun içtenlikle ve Allah için yapılmasıdır ki bu ihlâstır. Ne var ki ihlâslı olan yahut ihlâslı olduğunu sananlar da büyük tehlikelerle karşı karşıyadır.

Şöyle ki, yapılan işin Allah için olup olmadığını, en iyi O bilir. Bir de ihlâslı olmaya hak kazanan kişi, o halini ölünceye kadar sürdüremeyebilir. Bunun için Hz. Yusuf son dualarında şöyle der: Rabbim, ne olur benim canımı Müslüman olarak al ve beni salihlerin arasına kat! (Yusuf,101)

İhlâslı olmak önemlidir, ancak daha önemlisi ihlâslı olmayı sürdürebilmek ve ihlâsla yapılanlardan elde edilen güzellikleri koruyabilmektir.

Aslında bütün amellerde bu geçerlidir. Söz gelimi namazı kılmak gereklidir, ama namazı ikâme etmektir önemli olan. Namazı ikâme etmekle de iş bitmiyor. Bundan sonra namazı ikâmeyi sürekli yapmak ve namazla elde edilen güzellikleri muhafaza etmektir. Nitekim Kur’ân’da namazı kılın/namazı ikame edin emirlerinden hemen sonra; namazda devamlı olmak ve namazın muhafızı olmak üzerinde durulmuştur.

İnfâk için de durum böyledir. İnfâk etmek gereklidir, ancak infâkı hakkıyla yapmak çok daha önemlidir. Severek isteyerek vermek, verilmesi gereken yerlere verilmesi gerektiği kadar vermek, incitmede/onur kırmadan vermek, sırf Allah için vermek gibi infâk adâbına riayet etmek gerekir. Dahası infakı sürekli yapmak gerek. Zaten müminin temel özelliği olan sehâvet/cömertlik, verme sürekli yapanların unvanıdır. Bir de infakla elde edilen kazanımları korumak, onları yok edecek günah ve davranışlardan kaçınmak lazımdır.

Doğru sözlü olmak gereklidir, ama hakkıyla doğru olmak önemlidir. Sonra da doğruluk üzere kalmak, doğrulukla elde edilen kazanımları korumak gerekir.

Sonuç olarak diyoruz ki mahv olmaktan kurtulmak, amellerimizi heba olmaktan kurtarmak için, bu reçetelere sarılmak, yani ihlâslı olmak ve ihlâs halini korumak gerekir. Zira ihlâslı olmak peygamberlerin yoludur ve şeytan ancak ihlâslı kullara zarar veremez.

İblis dedi ki: Rabbim! Beni azdırmana karşılık ben de yeryüzünde onlara (günahları) süsleyeceğim ve onların hepsini mutlaka azdıracağım! Ancak onlardan ihlâslı kulların müstesna. (Hicr 40; Sâd 83)