Çağımızın meşhur târihçisi Arnold Toynbee kendi dindaşları ve soydaş­ları ile Osmanlıyı kıyaslıyor ve şöyle diyor: “Osmanlı Türklerinin bu kadar küçük bir başlangıçtan, o kadar elverişsiz şartlar altında, bu derece sürekli bir devlet kudretine erişmesi, cihan târihinin en  fevkalâde tezahürlerinden biridir. Osmanlıların yakın Doğu’da yerlerine geçen Avrupalı veya yerli hiç­bir devlet, bu bölgeyi Osmanlılar kadar iyi idâre etmemişlerdir. Avrupa dev­letleri, Osmanlılardan aldıkları ülkeleri ancak zulümle yönetebilmişler­dir.”(1)

Cezayirli ihtiyarlar hâlâ muska diye boyunlarına eski Osmanlı paralarını takmakta,(2) uğur getirir diye gelinlerinin çeyiz sandıklarına koymakta, Osman­lıya hayranlıklarından dolayı bağımsızlıklarından sonra da bizim bay­rağımıza benzer ay yıldızlı bir bayrak kullanmaktadırlar. Afrika içlerinde ve Kuzey Afrika devletlerinde de Balkanlarda olduğu gibi, sözün kuvvetlenmesi ve söze sadık kalınması için “Türk Sözümü?” tabiri hâlâ kullanılmaktadır.(3)

Hüsrev Hatemi 2004 Haziranında Florida’daki Diyabet kongresine katı­lır. Akşam Disneyland’daki tek Müslüman devlet pavyonuna Fas pavyonuna giderler. Burada Tamburi Cemil Beyden eserler çalındığını hayretle görür­ler.(4)

Ortadoğu’da Osmanlı Özlemi:

Ürdün Yüksek Mahkemesi Başkanı Udek "400 sene huzur içinde ya­şa­yan Ortadoğu,  Osmanlı'nın çekilmesiyle cadı kaza­nına döndü"(5) dedi.  Aynı itirafı yakın târihte ABD başkan yardımcısı Algore de: "Osmanlı Or­tadoğu’ya huzur ve sükûn getirmişti"(6)dedi. 

U.S.News dergisinde çıkan şu yorumda bu hakikati dile getirir: "400 sene Osmanlı'nın himâyesinde kalan Filistin,  hu­zurlu günlerin arayışı içinde.  Osmanlı devletinin yıkılmasıyla Hıristiyan ülkelerin sömürgesi haline gelen Arap ülkeleri,  Os­manlı'yı hasretle arıyor".(7)  

Mevki-makam hırsı ve İngilizlerin altınlarına tamâen,  400 sene Mu­kad­des beldeler hatırına Arabistan’ı koruyan,  oralara kol kanat geren,  kendi halkına tanımadığı imkânları Araplara tanıyıp,  Sürre Alayları ile zenginlikle­rini oralara akıtan, İslâm diyârını ve Peygamber yurdunu İngi­lizlere verme­mek için, gıdasızlıktan İs­korpit hastalığına yakalanıp dişleri ve çene kemikleri dökülme pahasına o şanlı Medîne Müdafaasını gerçek­leşti­ren ve yüz binler­cesi şehit olup, çölün kumları arasında kaybolup giden, Os­manlı'ya ihânet eden, neticede ölmeden bu kalleşliğinin cezasını çeken Şerif Hüseyin de: "Ekmek kapımız,  velinimetimiz,  koru­yucumuz,  efendi­miz (Osmanlı) olmadan İslâm dünyası ancak bedbaht olur" (8),  demek sûre­tiyle geç de olsa hakikati itiraf eder. 

Kudüs Üniversitesi Öğretim Üyesi Hâfız Abdülhamid'de içini şöyle dö­küyor: "Osmanlı'nın yıkılmasıyla bir türlü huzur bulamadık.  Osmanlı gitti, öksüz kaldık". (9)  

1976 Yılında Yüksek İslâm Enstitüsündeki arkadaşlarımızla Umreye gi­derken Ürdün’ün başkenti Amman'da rastladığımız Filistinli bir genç bize aynen şunları söyle­mişti: "Biz bugün Osmanlıya yaptığımız kalleşliğin vebâlini çekmek­teyiz.  Sizin dedeleriniz 400 sene bize hâmîlik yaptı.  Neticede on­lar bu­ralardan yorgun,  yaralı,  aç-bî ilaç vaziyette çekilirken,  onların yarala­rını sarıp, ka­rın­larını doyuracağımız yerde,  bizim babalarımız onlara kurşun sıkmış ve eşyalarını almışlar.  Bu hıyanet Filistin’i ondurmadı."

Dışişleri eski bakanlarından İhsan Sabri Çağlayangil,  Ceza­yir'i resmi zi­yaretinde Bumedyen'in teklifi ile % Türk olan Telemsan şehrine de uğrar ve şu olayla karşılaşır: Kendisi anlatıyor: "Genç bir vâli bizi karşıladı.  Bele­diyeye gittik.  Yüksek bir yerde oturuyoruz.  Bir ara vâli kulağıma eğilerek şöyle dedi.  "Öldü zannettiğim ne kadar insan varsa,  hepsini burada görü­yorum. Bunların içinde benim kayınpederim de var.  İki bu­çuk sene­dir sokağa çıkmıyordu" dedi.   Dipte oturan yaşlıca bir zat,  salonun orta­sına kadar iler­ledi.  Karşımızda heykel gibi durdu.  Basit bir Türkçe ile "Vezîr Hazretleri.  Siz nerde­siniz?.   İki yüz elli senedir sizi bekliyoruz?" (10) dedi. 

Osmanlı Bağdat ve Basra’dan çekilince, bazılarının zannettiği gibi Araplar bayram yapmamışlar, sevinmemişler, menfaati ve siyasî hırsı olan bazı politikacıların dışında halk çok üzülmüş, “ey Türk, bizi bu İngiliz gâvu­runun eline bırakıp ta nereye gidiyorsunuz” diye ağıtlar, mersiyeler, elem ve üzüntü şiirleri söylemişler.(11)

Osmanlı Devletinin yıkılmasından sonra ortaya çıkan Ürdün devletinin ihtiyar bir vatandaşı, elindeki Ürdün pasaportuyla Türkiye’nin İs­viçre Elçili­ğine giderek “Herkes bu pasaportla alay edi­yor. Eskiden Osmanlı pasapor­tum varken bana selâm durur­lardı. Ben Osmanlı tebaasıyım. Ne olur bunu alın bana yine Os­manlı pasaportu verin” diye yalvarmıştır.(12)

İlahlık iddia eden, bundan dolayı lakabına Ekber Şah (en büyük şah) de­dirten, kendinden başka çevresinde güç tanımayan Babür Sultanı bile, Yavuz Sultan Selime olan hayranlığı yüzünden oğluna onun ismini vermiştir.(13) 

Dipnotlar:

1- İbrahim Refik, “Târih Şuuruna Doğru-3”, Albatros Yay. İst. 2001, s. 127.

2- Tekin Kılıç, “Osmanlıdan Torunlarına Hayat Düstûrları”, Gelenek Yay. İst. 2011, s. 61.

3- İbrahim Refik, “Ulu Çınarın Gölgesinde”, Albatros Yay. İst. 2004, s. 176.

4- Türk Edebiyatı Dergisi, Ekim 2004, sayı 372, s. 10. 

5- Yeni Nesil Gazetesi, 20. 01. 1986.

6- Milliyet Gazetesi, 25. 03. 1995.

7- U.  S.  News dergisi, Şubat 1993 târihli nüshası.

8- Feridun Cemal Erkin, “Hatıralar” l.cilt.İlhan Bardakcı, Tercüman  Gaz.30. 05. 1982.

9- Türkiye Gazetesi, 27. 11. 1993.

10- Bekir Aydın'ın Röportajı, Türkiye Gazetesi, 25. 06. 1989. 

11- Pierre Loti, “Can Çekişen Türkiye” 1914, Tercüman 1001 Temel Eser, s. 245.

12- Recep Şükrü Apuhan, “Batının Darağacında İsyan”, Timaş yay. İst. 1989, s. 100. 

13- Pierre Loti, “Can Çekişen Türkiye” 1914, Tercüman 1001 Temel Eser, s. 243.