MENU
  • Dünya
  • Kültür - Sanat
  • Yaşam
  • Medya
  • Bilim
  • Tanıtım
  • YAZARLAR
  • FOTO GALERİ
  • WEB TV
  • YEREL HABERLER
  • HABER ARŞİVİ
  • YOL TRAFIK DURUMU
  • ETKİNLİK TAKVİMİ
  • BİYOGRAFİLER
  • E-GAZETE
  • RÖPORTAJLAR
  • TAZİYELER
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • İLETİŞİM
  • Foto Galeri
  • Web TV
  • Yazarlar
  • E-Gazete
  • Anketler
  • Nöbetçi Eczaneler
  • Firma Rehberi
  • Seri İlanlar
Konya Postası Gazetesi
DOLAR8.0666
EURO9.6819
GR ALTIN460.37
ÇEYREK755.31
Konya
Konya Postası Gazetesi
Konya Postası Gazetesi
  • Güncel
  • Türkiye
  • Konya
  • Siyaset
  • Ekonomi
  • Eğitim
  • Teknoloji
  • Sağlık
  • Spor
  • Magazin
  • Asayiş
Kapat

Osmanlıda İlme Verilen Değer (2)

Ana SayfaYazarlarAbdullah UÇAR
05 Ağustos, 2020, Çarşamba 09:21 269
  • yazdıryorum yazfont küçültfont büyüt

Molla Gürânî Fâtih’in yakınlarından birine âit bir meselede, “Şer’i şerife uygun değildir” diye, pâdişah fermânını yırtmış atmış, araları açılmış, hoca İstanbul’u terk edip Mısıra gitmiş, ama Fâtih tekrar onu ısrarla dâvet edip getirtmiştir.(1) Fâtihin şehzâdelerinin sünnet düğününde protokol sırası; 1-Âlimler, 2-Fakirler, 3-Amirler şekliyle olmuştur.(2) Fâtih her hâline hayran olduğu hocası Akşemsed­din dergâhında halvete (tasavvufa) girmek ister ama o büyük veli kabul etmez, Sultan ısrar edince “sen halvete değil, dev­lete lâzımsın” der ve bir daha böyle ısrarlarla karşılaşmamak için Göynük İlçesine çeker gider.(3)

İlimle meşgul olmasını çok seven Fâtih, kendi yaptırdığı külli­yeye gel­dikçe içine girip ilimle meşgul olabileceği bir oda istemiş ama medresenin Rektörü; “Burası bir ilim merkezi. Dolayısıyla bu­rada ancak ilim erbâbı in­sanlar bir yer, bir büro edine­bilir. Sen Sultan olsan da, burayı sen yaptır­san da bu müm­kün olmaz. Ancak imti­hana tâbi olursun, kazanırsan sana fahri doktora payesi veririz, ondan sonra isteğin ye­rine gelir”  demiş­tir.(4)

Çok iyi bir tahsil gören, 4-5 lisanı çok güzel okuyan, konuşan ve ya­zan, döktür­düğü topların plan­larını bile ken­disi çizecek kadar tek­nik bilgiye sâhip olan, de­vamlı ilimle meşgul olan, ilim erbâbının kad­rini kıymetini en iyi takdir eden Sultan Fâtih, imtihan olur, kaza­nır ve an­cak on­dan sonra yaptırdığı üniversiteden bir oda alabil­ir. Şimdi beleşten, hatır için fahri doktora payesi satan ve alanla­rın ku­lakları çınlasın!

Molla Güranî’nin Fâtihin Sadrazamlık teklifini "Ben ilim erbâbı­yım. İl­miye sınıfından birinin Sadrazamlık makamına gelmesi, asker ocaklarından yeti­şen, beylik ve vezirlik bekleyen kullarının huku­kuna tecavüz olur" diyerek reddetmiştir.(5) Fâtih ilim ve ilim ada­mına bu kadar sevgi ve muhabbetin­den dolayı günlük hayatta ulema yâni ilim adamı kıyafetini ve sarığını kul­lanmış­tır.(6)

Osmanlı devlet protokolünde pâdişahtan sonra ilmiyenin temsil­cisi Şeyhülİslâm 2. Sırada gelir. Sadrazam yâni bugünkü adıyla baş­bakan 3. Sırada ge­lir.(7) Fâtih Sultan Mehmed İstanbul’u alınca Top­kapı’dan en önde hocası Akşemseddin’i yürütmesi, Bizanslıların çiçekleri ona takdim etmeleri, Hocanın “Ben Fâtih değilim, o şu delikanlı, çiçekleri ona verin” deyince Fâtih’in; “hayır bu şehrin gerçek Fâtihi benim ho­camdır” diye takdir ve taltif etmesi de bu duruma en güzel örnek­tir.(8)

Yavuz Sultan Selim Kansu Gavri’yi (1440-1516) yendikten sonra Halep’e doğru gider­ken ordu içindeki âlimlerden Mehmed Şah isimli bir ho­cayı atı yere düşürü­yor. Bunu gören Yavuz hemen atından iner ve âlimin elinden tutup ayağa kaldırır.(9)

Yine Yavuz’la ilgili şu târihî rivâyet de çok meşhurdur: Mısır sefe­rinde Yavuz at üzerinde gider­ken, Anadolu ka­zaskeri olan büyük ilim adamı Kemal Paşa Zâde(10) ile sohbet ediyormuş. Çamurlu bir sahadan geçilirken İbni Kemal’in (1469-1534) atı sürçmüş  (tökezlemiş) ve atın ayağından sıçrayan çamurlar Hakanın kafta­nına (üst giysisine) bulaşmış. Büyük bilgin derin bir mahcubiyet içinde kalmış, telaşından özür bile dileyeme­miş, fakat Ya­vuz; “Bir âlimin atının ayağından sıçrayan çamur, bana şe­ref verir. Öldüğüm zaman bu çamurlu kaftanı sandukamın üzerine koysunlar” diye vasiyet etmiştir. Ya­vuz ölünce vasiyeti ye­rine getirilmiş, o zamandan beri çamurları ile muhâfaza edilen kaf­tan sandukasının üzerine örtülmüştür.(11)

Süleymâniye Câmii’nin temeli atılacağında Kanûnî; ilme ve âlime hürmetinden dolayı ilk harcı Şeyhülislâm Ebussuud Efendiye (1490-1574) koydurmuş, açılışı da yine aynı âlime yaptırmıştır.(12) Osmanlıdaki ilim aşkı o derecelere varmış ki; Kanûnî’nin çocuklarının sünnet düğününde bile birçok oyun ve yarışmaların yanında bilgi yarışması da yaptırılmıştır.(13)

Dipnotlar:

1- Sâmiha Ayverdi, “Ebedî ve Mânevî dünyâsı İçinde Fâtih”, s. 30.

2- Ahmed Şimşirgil, “Kayı-2”, KTB Yay. İst. 2013, s. 170.

3- Mustafa Runyun-Osman Keskioğlu, “Fâtih Devrinde İlim ve O devirde Yetişen İlim Adamları”, DİB yay. Ankara, 1953. 225.

4- Ömer Faruk Yılmaz, Târih Med. Dergisi, Temmuz, 1999, sayı 64, s. 32.

5- Târih ve Medeniyet Dergisi, sayı: 27, s. 23.

6- İlber Ortaylı, “Osmanlı Sarayında Hayat” Yitik hazîne Yay. İst. 2008, s. 75.

7-Şeyhülislâm pâdişahtan sonra protokolde 1. veya 2. sırada olurdu. Fernand Grenard, “Asya'nın Yükselişi ve Düşüşü”,MEBYay.1000 Temel Eser, Terc. Orhan Yüksel,İst.1970, s. 118.

8- N. Sami Banarlı, “Fâtihin Zafer Sırları” İstanbul 1959, s. 27.

9- Dursun Gürlek, “Tebessüm ve Tefekkür”, Kubbealtı Yay. 5. Baskı, İst. 2012, s. 13.

10- Bu büyük âlim 200 den fazla kitap ve risâle yazmıştır. Dursun Gürlek, “Çınaraltı Kitap Sohbetleri”, Timaş Yay. İst. 2011, s. 173.

11- Yılmaz Öztuna, “Büyük Türkiye Târihi”, Ötüken Yay. 1977, c. 3, s. 254.

12- Yılmaz Öztuna, “Büyük Türkiye Târihi”, Ötüken Yay. 1977, c. 4, s. 182.

13- Ahmed Şimşirgil, “Kayı-4”, KTB Yay. İst. 2013, s. 65.

Yorum Yazın

Abdullah UÇAR

    iletişime geç

    Abdullah UÇAR

    Bizi Takip Edin
    Facebook
    Twitter
    Instagram
    Youtube
    Köşe Yazarları
    DİLEK GÖRÜR
    DİLEK GÖRÜR ÇOK SEVME
    Salih Geçer
    Salih Geçer Konya vurdumduymaz mı?
    Hatice ERDEN
    Hatice ERDEN Doğru Teşhis
    Abdurrahman YILMAZ
    Abdurrahman YILMAZ DÜNDEN BUGÜNE DİNLER VE TEMEL ÖZELLİKLERİ 2
    Ali Rıza TABAN
    Ali Rıza TABAN İNSANLAR VE YASAKLAR
    Cemil KARAKAP
    Cemil KARAKAP Kuşburnu tercih edin. Sağlığınız açısında önem arz etmektedir.
    Mehmet ERŞAHİN
    Mehmet ERŞAHİN RAMAZAN VE KUR'AN
    Abdullah UÇAR
    Abdullah UÇAR Esirlere Muamele ve Avrupalılar (1)
    Muharrem Balatekin
    Muharrem Balatekin KISMİ KAPANIYORUZ GİBİ…
    YUSUF ERDOĞAN
    YUSUF ERDOĞAN ASHÂBÜ’l-UHDÛD
    A.Geylani ÜRKMEZ
    A.Geylani ÜRKMEZ Yüzbaşı Mehmet Muzaffer…
    Rümeysa Özkan
    Rümeysa Özkan RAMAZAN AYINDA NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
    Nihat BAŞBUĞU
    Nihat BAŞBUĞU KASAPKEN CERRAH OLMAYA HEVESLENMEK
    Adnan GÖNÜL
    Adnan GÖNÜL Ramazanın İlk Gecesi ​​​​​​​
    Hasan MERT
    Hasan MERT Rahmet Ayı Ramazân-ı Şerif
    Mehmet BAYKAN
    Mehmet BAYKAN EVLADIM BADEM YEME
    Necati DEMİR
    Necati DEMİR Hukuk Devletinden Vazgeçip Kanun Devletini Arar Hale Gelmek (3)
    Fatih ERSOY
    Fatih ERSOY AK Parti üzerinden Konya’ya saldırmak
    Fatmagül KIZMAZ
    Fatmagül KIZMAZ FAKİR BAYKURT VE ANNESİ
    Yılmaz Çelik
    Yılmaz Çelik HA BİRE FIRSAT TEPİYORUZ
    Ahmet BİLGİÇ
    Ahmet BİLGİÇ MERHAMET
    Aslı PARLAKÇEREZ
    Aslı PARLAKÇEREZ YAZA DOĞRU SAĞLIKLI BAŞLANGIÇLAR
    Ali AKPINAR
    Ali AKPINAR Ramazan Yaklaşırken
    Şükrü Özbuğday
    Şükrü Özbuğday Hz. Mevlâna (4)
    Prof.Dr. Ali ACAR
    Prof.Dr. Ali ACAR Kan Uyuşmazlığı ve Anne Karnında Bebeğe Kan Transfüzyonu(bebeğe kan verimesi)
    Şahide ORAL
    Şahide ORAL DOĞRU BESLENMENİN ÖNEMİ?
    Mustafa GENÇ
    Mustafa GENÇ Transfer olmazsa, olmaz!
    Yazan Adam
    Yazan Adam Paspasın altından kir eksik olmuyor..
    Hasan Hüseyin KARA
    Hasan Hüseyin KARA BENCİLİZ!!!
    Erdal ARSLAN
    Erdal ARSLAN Ne Haldeyiz ???
    Melahat ÜRKMEZ
    Melahat ÜRKMEZ ŞEB-İ ARUS’UN HİSSETTİRDİKLERİ…
    Misafir Kalem
    Misafir Kalem ALIN SİZE GENEL KURUL
    Emre YAVUZ
    Emre YAVUZ Dil belası?
    Konya Postası Gazetesi
    KünyeGizlilik PolitikasıRSSSitemapSitene EkleArşivİletişim
    SOSYAL MEDYA BAĞLANTILARI
    FACEBOOKTWITTERINSTAGRAMLINKEDINYOUTUBE

    Konya Postası 2021 | Yazılım: Onemsoft

    Haber GönderFirma Ekleİlan Ekle