ONUR ? ŞEREF (1)

 

Ferman-ı aşka can iledir inkıyadımız

Hükm-i kazaya zerre kadar yok inadımız

Baş eğmeziz edânîye dünya-yı dûn içün

Allah’adır tevekkülümüz itimadımız

 

Kanuni’nin dev şairi böyle diyordu. Gerçekten iman ve inancı tam olan, kazaya, kadere, takdire, ölümün ne bir saat ileri, ne bir saat geri alınamayacağı fermanına itimadı kuvvetli olan kişiler bundan başkasını söylememişler ve yapmamışlar.

 

İnsanı insan yapan, onu başka yaratılmışlardan ayıran özel­liklerin en ba­şında onur ve izzet sahibi olması gelir. İnsan bu duygudan arındı mı hayvan­dan farkı kalmaz. Ne pahasına olursa olsun, bu duygunun yıkılmaması, körel­memesi, yok almaması gerekir. Onun için ecdadımız Allah’dan başkasına asla boyun eğmemeyi insanın en temel özelliklerinden saymışlar, şairlerin, büyük­lerin dilinden bu duygularını şöyle dile getirmişler:

 

Girme şu alçakların hizmetine

Konma sinek gibi pislik üstüne

İki günde bir somun ye ne olur

Yüreğinin kanını iç de boyun eğme

                                        Ömer Hayyam

Hallâkı cihân şâyestedir kulluğa ancak

Kendin gibi bir insana tabasbus ne belâdır     

                                            Sünbülzade Vehbi            

 

Esirci değilim, esir değilim

Sizin kumpanyada müdür değilim

Üç tuğlu, beş tuğlu vezir değilim

Başımda sorguç yok, fakat başım var

Şu açık alnımda kara istemem

İzzet-i nefsimde yara istemem

Zahmete mukabil para istemem

Evimde yiyecek bulgur aşım var

 

Doğru sözlü, dik başlı, pervasız olunca İttihatçılar Rıza Tevfiği dışlamış­lar, daha sonra gelen Cumhuriyet mensupları da aynı sebepten filozof ve şaire itibar etmeyince, kimseye kavuk sallamayınca, sürgüne gönderilmiş, Lüb­nan’da ömrünün son demlerini geçirmiş, bu ve buna benzer şiirler yazıp, söz­ler sarf etmekten kaçınmamıştır.

 

“İnsanlığın şerefi aklıyla, asaleti diniyle, şahsiyeti ahlakiy­ledir.”

                                                                      Hz. Ömer

“İnsanların düşmanlarını sevindirecek şekilde yaşamak­tansa, şerefiyle ölmesi daha hayırlıdır.”                                        Firdevsi

 

“Eksik olsun alçalmakla elde ettiğin yemek. Tenceren kay­nıyor ama şe­refin devrilmiş.”

                                                                                                           Şeyh Sadi.

Paranın değerini getiren baştaki rakamdır. O olmazsa ondan sonra gelen sıfırların hiçbir kıymeti olmaz. 1. 000. 000 Bu bir milyondaki biri kaldırdın mı öteki sıfırlar ne kadar çok olursa olsun işe yaramaz. İşte insandaki onur ve şahsiyet de bu “Bir” yerindedir. Onu kaldırdın mı yani bir kişinin onuru, izzeti ve şahsiyeti olmazsa, diğer meziyetlerinin bir değeri kalmaz.

Daha sonra Van Valisi de olan Cevdet Bey Şafak İlçe kay­makamı iken, Rus konsolosu ile arası açılmış. Bir sebepten do­layı Konsolos yüksek devlet erkânına şikâyet etmiş ve tarziye (özür) istemiş. Vali ve kumandanın baskıla­rına dayanamayan Cevdet Bey Moskof’tan da özür dilememek için tabancasını çekip kendi dizine ateş etmiş ve aylarca yaralı yatmış böylece olay unutulmuş ve özür dilememiş.([1])

 

Dipnot:

1- A. Emin  Yalman, “Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim”, Pera Turizm veTic. A.Ş. Yay. 1997, s. 588.