AŞURE GÜNÜ VE ÇORBASI

 

Aşure kelimesi Arapça " On" demek olan "Aşera" kelimesin­den türe­til­miştir. Hicri takvimdeki Muharrem ayının 10. gününe "Aşure günü" denmek­tedir.

Tarih kitaplarının tetkikinden şu anlaşılıyor ki: Hz. Nuh'dan itibaren bü­tün kavimler ve milletler,  muharrem ayına,  özellikle de bu ayın onuncu gü­nüne özel bir kıymet vermişler,  hürmet ve ta'zim göstermişler­dir.

Peygamber efendimiz Medine’ye teşrif ettiklerinde Yahudile­rin "Hz. Musa Firavunun zulmünden Muharremin onuncu günü kurtuldu" düşün­ce­siyle oruç tuttuklarını görüp; "Biz Musa Karındaşımıza onlar­dan daha yakı­nız. Sizde oruç tutun ama Yahudilere benzememek için,  sadece onuncu gün değil,  9-10-11. günleri oruçtutun"([1]) buyurduğu nakledil­mektedir.

Ramazan orucu farz kılınıncaya kadar bu günlerde hem kendi oruç tut­muş,  hem de ashabına tutturmuş,  Ramazan orucu farz kılı­nınca, bu günlerde oruç tutmayı tavsiye etmiş ama,  ümmetini tutup tutmamakta ser­best bırak­mıştır.([2])

Kesin olmamakla, çok sağlam temellere dayanmamakla beraber, bazı dini ve tarihi olayların bu günde vuku bulduğu rivayetleri de vardır. Bun­lar­dan bazıları:

1-Dünya bu günde yaratıldı.

2-Âdem Peygamber bu günde yaratıldı ve hayat verildi.

3-Hz. Nuh bu gün tufandan kurtuldu.

4-Hz. İbrahim ve İsmail’e koç bugün indirildi.

5-Hz. İbrahim Nemrut’un ateşinden bugün kurtuldu.

6-Eyyüb Peygamber belalardan bu gün halas buldu.

7-Hz. Musa Firavunun zulmünden bu gün kurtuldu.

8-Yusuf Peygamber zindandan bugün kurtuldu ve babasına kavuştu.

9-Hz. Yunus balığın karnından bugün kurtuldu.

10-Hz. İsa bugün doğdu.

Bu günde pişirilen aşure çorbası hakkında da şu rivayet ortaya atıl­makta­dır. Hz. Nuh yüzlerce sene kavmini hak ve hakikate çağı­rır. Onların hidaye­tine vesile olmak için uğraşır.([3]) Ancak kendisine sadece 70 kişi civarında insan inanır. Kendi öz oğlu ve hanımı bile inanmamakta ısrar ederler.([4]) Bu duruma çok üzülen Hz. Nuh kavmine beddua eder.([5]) Cenâb-ı Hak: "Kav­mini tufanla helâk     edece­ğini,  kendine inananları bir gemi yapıp bindir­mek suretiyle götürmesini" bildirir.([6])    

Hz. Nuh bu gemi ile 40 gün  sularda dolaşıp,  nihayet Cudi (Ağrı) da­ğında karaya çıkar. Azaldığı için, hiçbir yiyecekten tek başına yemek ya­pıp,  karınlarını doyurmaları mümkün olmayınca,  on çeşit yiyeceği birleşti­rip bir çorba yaparlar ve yerler. İşte aşure çorbasının da buradan adet kal­dığı        nakle­dilir.

Osmanlılar zamanında da büyük rağbet gören bu adet günü­müzde de el­hamdülillâh revaçtadır.

Bu tarihi olayların anılması,  çocuklara öğretilmesi,  komşula­rın bir­birle­rine çorba ikram etmeleri,  kaynaşmanın temini,  fakirle­rin hatırlan­ması, kom­şuluk münasebetlerinin gelişmesi... Gibi faideleri olduğu için, iyi bir adet olarak ihya edilmesinde yarar vardır. Afiyet olsun.   

 

Dipnotlar:

1- Tirmizî, Savm 49.

2- Buhârî, Kitabü’s-Savm, Tecrîd Tercemesi c. 6, s. 106,  288,  308.

3- Ankebût Sûresi, 14.

4- Tahrim  Sûresi, 10.

5- Nuh Sûresi, 26.

6- Hud Sûresi, 37.