Rümeysa Özkan

Demir minerali vücutta üretilemeyen, dışarıdan besinlerle vücuda alınması gereken elzem elementlerden biridir. Vücut için oldukça önemlidir.

Demir eksikliği ise Dünya’da ve Türkiye’de yaygın olarak görülen mineral eksikliklerden biridir. Her geçen gün görülme sıklığı artmaktadır. Özellikle büyüme ve gelişmenin yoğun olduğu çocuklarda, gebelerde ve kadınlarda görülme oranı daha yüksektir.

Besinlerde oldukça yaygın olarak bulunan Demir mineralinin sağlıklı bir vücut için günlük alınması gereken miktar azdır. Yeterli, dengeli ve sağlıklı bir şekilde beslenerek, kolaylıkla vücudun demir ihtiyacı karşılanabilir. Fakat hatalı ve eksik beslenme alışkanlıkları tedavi sürecini yardımcı olmaz, bilakis durumu daha da kötüye götürebilir.

DEMİR HAPLARI KİLO ALDIRIYOR (!)

Diyet yapmak, ideal kilosuna ulaşmak isteyenlere yardımcı olmak amacıyla, her diyetisyen bireylerden kan tahlili yaptırmasını ve sonuçlarını muhakkak bir dâhiliye uzmanına göstermesini ister. Tahliller sonucu ortaya çıkan herhangi bir vitamin ya da mineral eksikliği, gereken takviyelerle giderilmediğinde vücut kendini korumaya alır, kilo vermek istemez. Bu nedenle demir hapları düşünülenin aksine kilo aldırmaz, kilo verimini kolaylaştırır.

DEMİR EKSİLİĞİNE BAĞLI ANEMİ (KANSIZLIK),

• Çocuklarda büyüme ve gelişmeyi olumsuz yönde etkiler,
• Çocukların dikkat ve algılama kapasiteleri zayıflatır, okul başarısı düşürür,
• Bireylerde halsizlik, yorgunluk gibi olumsuzluklara neden olur,
• Bireylerin işteki başarısını ve uyumunu azaltır,
• Bireylerin günlük yaşantısındaki fiziksel aktivite süresini azaltır,
• Bağışıklığı düşürür ve vücudu hastalıklara karşı savunmasız hale getirir,
• Gebelerde anne ve bebek ölümü görülme riskini artırır,
• Bebeklerin daha az kiloyla doğmasına neden olur, bebeklerin daha sık hastalanmasına neden olur.

DEMİR DEPOSU BESİNLER

• Sakatatlar, kırmızı et, tavuk gibi protein açısından zengin olan besinler
• Güzelce pişirilen kuru baklagiller
• Soya fasülyesi
• Yumurta
• Kuru kayısı, kuru üzüm gibi kuru meyveler
• Pekmez, susam, tahin
• Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı)
• Fındık, fıstık gibi yağlı tohumlar

YAŞINA GÖRE BİREYLERİN GÜNLÜK VÜCUDA ALMASI GEREKEN DEMİR MİKTARI

• Bebekler : ilk 6 ay = 6 mg , 612 ay : 10 mg
• Çocukluk Dönemi : 10 mg
• Ergenlik Dönemi : 15 mg
• Emziklilik Dönemi : 18 mg
• Hamile Bayanlarda : 27 mg
• Kadınlarda : 18 mg
• Erkeklerde : 10 mg’ dır.

DEMİR EKSİLİĞİNE BAĞLI ANEMİYİ (KANSIZLIĞI) ÖNLEMEK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER

• İlk kural, yukarıda bahsettiğim demirden zengin olan (et,tavuk gibi) besinlerin günlük beslenme programına dahil edilmesidir. Kahvaltınızda yumurta, öğle ve akşam yemeklerinizde et türlerinden herhangi biri mutlaka tabağınızda yerini alsın.
• Yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller C vitamini yönünden zengin besinlerle beraber tüketilmelidir. Yıllarca yoğurtla beraber yediğiniz ıspanağı bundan sonra yoğurtsuz, üzerine yalnızca limon sıkarak tüketiniz. Böylelikle vücutta kullanılabilen demir miktarı artmasını sağlamış olursunuz.
• Kadınların hamilelik dönemlerindeki demir ihtiyacı, çoğu zaman sadece besinlerle karşılanamaz. Dışardan takviye alması gerekir. Bu dönemde muhakkak bir kadın doğum uzmanıyla görüşülmeli ve gereken takviyeler alınmalıdır.
• Yemeklerle beraber ya da yemeklerden hemen sonra çaykahve içilmesi yapılan en büyük yanlışların başında yer alır. Çay ve kahvenin içinde bulunan “tanenler” demirin vücuttaki emilimini engeller. Dolayısıyla bu içeceklerin yemeklerden en az 1-1,5 saat sonra içilmesi, çayların ise mümkün oldukça açık ve ya limonlu tüketilmesi gerekmektedir. 
• Demir eksikliği görüldüğü dönemde, ekmek tercihinizi beyaz ekmekten yana kullanınız. 

Sağlıklı ve Mutlu Günler Dilerim.

Diyetisyen Rümeysa Özkan